چەندین پێشێلكاری لە 418 وێستگەی دەنگدان لە سلێمانی ئاشكرا دەكرێن

20-05-2018 06:20
دەنگدان لە وێستگەیەكی سلێمانی/ 12-5-2018. وێنە؛ پەرەگراف.

 

پەرەگراف

 

"بەڕێژەی (80%)ی ئەو وێستگانەی چاودێری كراون، بەڕێوەبەری وێستگەكان بە بەرچاوی چاودێران‌و بریكاری قەوارە سیاسییەكانەوە فلاش و فلاشمیمۆری پشتەوەی ئامێرەكەیان نەبەستووە" هەروەها "رێژەی (25%)ی وێستگەكان، دەنگدەران بە بێ ئامێری دڵنیایی ئەلەكترۆنی دەنگیانداوە" ئەمانە بەشێكن لە ڕاپۆرتی ڕێكخراوێكی سەربەخۆ كە چاودێری 418 وێستگەی دەنگدانی لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق لە سلێمانی كردووە.

 

ڕاپۆرتەكە پەیمانگای كوردی بۆ هەڵبژاردن ئامادەی كردووە‌و وێنەیەكی بۆ پەرەگراف ناردووە، چەندین پێشێلكاری یاسایی تێدا خراوەتەڕوو. دەربارەی دەنگدانی تایبەت دەڵێت"هیچ مەرجێكی هەڵبژاردنی تێدا دەستەبەرنەكراوەو بە گەڕەلاوژێ‌و بێسەروبەرترین هەڵبژاردن ئەژماردەكرێت، لەو نێوەدا كۆمسیۆن زۆر كەمتەرخەم بووە لەڕووی ئامادەكارییە مرۆیی‌و هونەری‌و لۆجستییەكانەوە."

 

پەیمانگای كوردی بۆ هەڵبژاردن(KIE) ڕێكخراوێكی سەربەخۆی ناحكومی قازانج نەویستە، ناوەڕاستی ساڵی 2002 لەلایەن چەند یاساناس‌و پارێزەرێكەوە دامەزرێندراوە، كاردەكات لەپێناو ئاشناكردنی هاوڵاتیان بە چەمك‌و ڕەگەزەكانی هەڵبژاردن‌و بەشداریی سیاسی هاوڵاتیان.

 

لە درێژەی ڕاپۆرتەكەیدا پەیمانگای كوردی بۆ هەڵبژاردن چەندین پێشێلكاری دیكەی بە وردی خستوەتەڕوو، "بەڕێژەی (12%)ی ئامێرە ئەلەكترۆنییەكانی دەنگدان، تا كۆتایی پرۆسەی دەنگدانەكە كاریان نەكردووەو لەكاركەوتوون، بۆ نموونە لە"بنكەی پیشەسازی زانستی لەسلێمانی" هەر شەش ئامێری ژماردن‌و جیاكردنەوەی خێرای دەنگەكان پێكەوە لەسەعات 3ی پاشنیوەڕۆدا لەكاركەوتوون."

 

هەروەها دەڵێت"بەڕێژەی (80%)ی ئەو وێستگانەی چاودێری كراون، بەڕێوەبەری وێستگەكان بە بەرچاوی چاودێران و بریكاری قەوارە سیاسییەكانەوە فلاش و فلاشمیمۆری پشتەوەی ئامێرەكەیان نەبەستووە."

 

تیمەكانی ئەو ڕێكخراوە كە خۆیان چاودێری 418 وێستگەی دەنگدانیان كردووە، لە ئەنجامی چاودێرییەكەیان دەركەوتووە، بەڕێژەی 45% ئەنجامی ژماردنی دەنگەكان، راستەوخۆ پاش داخستنی هەردوو ئامێرە ئەلەكترۆنییەكە ئەنجامنەدراوە، هاوكات ناردنی ئەنجامی ئەلەكترۆنی دەنگەكان بۆ ناوەندی سەرەكی كۆمسیۆن لە بەغداد بە رێگەی ئامێری (Vsat)، لە (60%)ی وێستگە چادێریكراوەكاندا لەكاتی خۆیدا نەبووەو دواكەوتووە.

 

ئەو ڕێكخراوە دەشڵێت"لەراپۆرتی ئەنجامە بەراییە ئەلەكترۆنییەكانی وێستگەكاندا، رێژەی (15%)ی ئەو كاندیدانەی دەنگیان هێناوە لەبەرامبەردا ژمارەی ئەو كاندیدانە لەناو لیستەكانیاندا بوونیان نییە."

 

پەیمانگای كوردی بۆ هەڵبژاردن چەندین پێشێلكاری‌و كەموكورتی دیكەشی ئاشكرا كردووەو ڕاپۆرتەكەی بە زمانەكانی ئینگلیزی‌و عەرەبی ئاڕاستەی ناوەندە نێودەوڵەتییەكان دەكات.

 

"لەدوای راگەیاندنی ئەنجامەكانەوە، بە ڕێژەی (96%)ی ئەو وێستگانەی تیمەكانمان چاودێری كردوون، سكاڵا لەلایەن بریكاری قەوارە سیاسییەكانەوە بەرامبەر بە ئەنجامە ئەلەكترۆنییەكان بەرزكراوەتەوە. رێژەی (96%)ی بریكاری قەوارە سیاسییەكان ئیمزایان لەسەر ئەنجامە ئەلەكترۆنییەكانی وێستگەكان نەكرد."

 

دەقی ڕاپۆرتەكە

 

پەیمانگەی كوردی بۆ هەڵبژاردنKIE

ڕاپۆرتی كۆتایی

چاودێریكردنی هەڵبژاردنی

ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق

ئایاری 2018

پێشەكی:

 

رۆژی 12-5-2018 لەهەژدە پارێزگای عێراقدا دەنگدانی گشتی بۆ هەڵبژاردنی 329 نوێنەری خولی چوارەمی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بە پێی یاسای ژمارە 45ی ساڵی 2013ی هەمواركراو، ئەنجامدرا.

 

تیمی چاودێرانی خۆبەخشی رێكخراوەكەمان (پەیمانگەی كوردی بۆ هەڵبژاردن) چاودێری 418 وێستگەی دەنگدانی ناو بنكەكانی دەنگدانی كرد، كە لەسەر چۆنێتی چاودێریكردنی بنكەو وێستگەكانی دەنگدان راهێنانیان پێكرابوو، بۆ ئەو مەبەستەش چوار فۆرم بۆ چاودێرەكان ئامادەكرابوون، كە 48 پرسیاری سەبارەت بە قۆناغەكانی رۆژی دەنگدان لەخۆگرتبوو، بەم شێوەیەی خوارەوە:

 

فۆرمی ژمارە -1-: (فۆرمی كردنەوەی بنكەو وێستگەكانی دەنگدان).

فۆرمی ژمارە -2-: (فۆرمی بەڕێوەچوونی پرۆسەی دەنگدان).

فۆرمی ژمارە -3-: (فۆرمی داخستنی بنكەو وێستگەكانی دەنگدان‌و ژماردن‌و جیاكردنەوەی دەنگەكان).

فۆرمی ژمارە -4-: (فۆرمی دەرەنجامەكانی چاودێران).

 

رۆژی دەنگدانی تایبەت

 

دوو رۆژ بەر لەدەنگدانی گشتی‌و لەرۆژی 10-5-2018 دا، دەنگدانی تایبەت بۆ هێزەكانی ناوخۆو سوپا‌و زیندانییەكان بەڕێوەچوو. تیمی چاودێرانی رێكخراوەكەمان، لەسنوری پارێزگای سلێمانیدا، چاودێری 31 بنكەی دەنگدانیان كرد.

 

كۆی چاودێرەكانمان لەبارەی چۆنێتی بەڕێوەچوونی رۆژی دەنگدانی تایبەتەوە لەپارێزگای سلێمانی بەو دەرەنجامە گەیشتوون كە (دەنگدانی تایبەت لەسنوری پارێزگای سلێمانیدا هیچ مەرجێكی هەڵبژاردنی تێدا دەستەبەرنەكراوەو بە گەڕەلاوژێ‌و بێسەروبەرترین هەڵبژاردن ئەژماردەكرێت، لەو نێوەدا كۆمسیۆن زۆر كەمتەرخەم بووە لەڕووی ئامادەكارییە مرۆیی‌و هونەری‌و لۆجستییەكانەوە).

 

بەكارهێنانی تەكنەلۆژیای هەڵبژاردن

 

خاڵی جیاكەرەوەی ئەم هەڵبژاردنە لەهەموو هەڵبژاردنەكانی تری عێراق‌و هەرێمی كوردستان بەكارهێنانی تەكنەلۆژیای هەڵبژاردن بوو، كە خۆی دەبینیەوە لەبەكارهێنانی هەردوو ئامێری (دڵنیایی)‌و (ژماردن‌و جیاكردنەوەی خێرای دەنگەكان).

 

فۆرمی چاودێرەكانمان هێما بۆ ئەوە دەكەن كە بەڕێژەی (12%)ی ئامێرە ئەلەكترۆنییەكانی دەنگدان، تا كۆتایی پرۆسەی دەنگدانەكە كاریان نەكردووەو لەكاركەوتوون، بۆ نموونە "لە بنكەی پیشەسازی زانستی لەسلێمانی" هەر شەش ئامێری ژماردن‌و جیاكردنەوەی خێرای دەنگەكان پێكەوە لەسەعات 3ی پاشنیوەڕۆدا لەكاركەوتوون. لەولاشەوە كە پێویستبوو لەهەر بنكەیەكی دەنگداندا سەرپەرشتیارێكی تەكنیكی هەبێت، بەڵام لەكۆی ئەو 418 وێستگەیەی رێكخراوەكەمان چاودێری كردووە، رێژەی (25%)ی ئەو بنكانە سەرپەرشتیاری تەكنیكی بۆ ئامادەنەكراوە، لەپاڵئەمەدا رێژەیەكی زۆر لەو سەرپەرشتیارانەی لە بنكەكانی دەنگداندا ئامادەبوون شارەزاییەكی ئەوتۆیان نەبوو كە بتوانن ئامێرە ئەلەكترۆنییە لەكاركەوتووەكانی ناو بنكەكانی دەنگدان چاكبكەنەوە.

 

لەگەڵ راگەیاندنی ئەنجامە ئەلەكترۆنییە بەراییەكاندا گومان‌و قەیرانێكی گەورەی متمانە بەرامبەر ئامێری ژماردن‌و جیاكردنەوەی خێرای دەنگەكان دروستبوو، بە بەڵگەی ئەوەی (96%)ی ئەو وێستگانەی چاودێریمان كردوون، بریكاری قەوارە سیاسییەكان سكاڵایان بەرزكردۆتەوە.

 

رۆژی دەنگدانی گشتی

 

دوای تاووتوێكردنی ئەو فۆرمانەی لە 418 چاودێرەكەی سنوری پارێزگای سلێمانیەوە بەدەستمانگەیشتوون، فۆرمەكان ئەم پێشێلكاریانەیان لەخۆ گرتووە:

 

• بەرێژەی (100%)، مۆبایل دەبرایە ناوەندو وێستگەكانی دەنگدانەوە، بەمەش لەهەندێك وێستگەدا بازنەی ئازادی دەنگدان بەرتەسك كرابۆوە.

 

• بەرێژەی (85%)ی ئەو وێستگانەی چاودێری كراون‌و بە چەند هۆكارێك، وێستگەكانی دەنگدان لەسەعات (7)ی بەیانییەوە بەڕووی دەنگدەراندا نەكراوەتەوە.

 

• بەرێژەی (25%)ی ئەو وێستگانەی چاودێری كراون، ژمارەی سەرپەرشتیاری تەكنیكی لەناو ناوەندەكانی دەنگداندا ئامادەنەبوون، رێژەیەكی زۆریش لەوانە شارەزاییەكی ئەوتۆیان نەبوو بۆ چاككردنەوەی ئامێرە ئەلەكترۆنییەكان.

 

• بەڕێژەی (30%)ی ئەو وێستگانەی چاودێری كراون، ژمارەی دیاریكراو لەپسوڵەی دەنگدانی باركۆدكراو لەناو وێستگەكاندا نەبوو، كە پێویست بوو 550 دانە لەهەر وێستگەیەكدا هەبێت.

 

• بەڕێژەی (80%)ی ئەو وێستگانەی چاودێری كراون، بەڕێوەبەری وێستگەكان بە بەرچاوی چاودێران‌و بریكاری قەوارە سیاسییەكانەوە فلاش و فلاشمیمۆری پشتەوەی ئامێرەكەیان نەبەستووە.

 

• رێژەی (25%)ی وێستگەكان، دەنگدەران بە بێ ئامێری دڵنیایی ئەلەكترۆنی دەنگیانداوە.

 

• رێژەی (85%)ی بەڕێوەبەرو كارمەندانی وێستگەكە لەئەرك‌و كارەكانی خۆیان نەگەیشتبوون.

 

• بەڕێژەی (12%) ئامێرە ئەلەكترۆنییەكان، تا كۆتایی پرۆسەی دەنگدانەكە كاریان نەكرد.

 

• بەڕێژەی (40%) بەڕێوەبەری وێستگەكە بەرلەوەی هەر كارێكی تەكنیكی ئەنجامبدات، چاودێرو بریكارەكانی ئاگادارنەدەكردەوە.

 

• بەڕێژەی (45%)، ئەنجامی ژماردنی دەنگەكان، راستەوخۆ پاش داخستنی هەردوو ئامێرە ئەلەكترۆنییەكە ئەنجامنەدرا.

 

• ناردنی ئەنجامی ئەلەكترۆنی دەنگەكان بە رێگەی ئامێری (Vsat)، لە (60%)ی وێستگە چادێریكراوەكاندا لەكاتی خۆیدا نەبووەو دواكەوتووە.

 

• بەڕێژەی (100%) كۆپییەك لەئەنجامەكانی وێستگەكە لەشێوەی وێنەگرتنەوەی پسولەكانی دەنگدانی ناو سندوقەكان بۆ بریكارو چاودێران پرینت نەكران.

 

• لەدوای راگەیاندنی ئەنجامەكانەوە، بە ڕێژەی (96%)ی ئەو وێستگانەی تیمەكانمان چاودێری كردوون، سكاڵا لەلایەن بریكاری قەوارە سیاسییەكانەوە بەرامبەر بە ئەنجامە ئەلەكترۆنییەكان بەرزكراوەتەوە.

 

• رێژەی (96%)ی بریكاری قەوارە سیاسییەكان ئیمزایان لەسەر ئەنجامە ئەلەكترۆنییەكانی وێستگەكان نەكرد.

 

• لەهیچكام لەو ناوەندو وێستگانەی دەنگدان كۆپییەك لەئەنجامە بەراییەكان لەسەر دیواری دەرەوەی وێستگەكە هەڵنەواسرا، كە ڕێژەی كەموكورتییەكە دەگاتە (100%).

 

• بەڕێژەی (20%)ی ئەو پسولەی دەنگدانانەی ئامێری ژماردنی بەدیل بە پووچەڵكراو هەژماری دەكرد، دەنگی دروست بوون.

 

• لەراپۆرتی ئەنجامە بەراییە ئەلەكترۆنییەكانی وێستگەكاندا، رێژەی (15%)ی ئەو كاندیدانەی دەنگیان هێناوە لەبەرامبەردا ژمارەی ئەو كاندیدانە لەناو لیستەكانیاندا بوونیان نییە.

 

ڕاسپاردەكان

 

كۆی راسپاردەكانی ئەم راپۆرتە، ئاڕاستەی كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژادنەكان لەعێراق دەكەین، وەك تاكە لایەنی سەرپەرشتیارو جێبەجێكاری پرۆسەی هەڵبژاردنی خولی چوارەمی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق:

 

١- ژمارەی بنكەكانی دەنگدانی تایبەت لەبازنەی هەڵبژاردنی پارێزگای سلێمانیدا زیاتر بكرێت، بۆئەوەی ژمارەیەكی كەمتر لەدەنگدەرانی هێزی پێشمەرگەو پۆلیس‌و ئاسایش لەبنكەیەكی دەنگداندا دەنگبدەن بەئامانجی ئەوەی پرۆسەی دەنگدان لەقەرەباڵغی‌و بێسەروبەرەیی بەدووربگیرێت.

 

٢- راهێنانی زیاتر بە كارمەندانی كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكان بكرێت، بۆئەوەی باشتر لەئەرك‌و فەرمانی خۆیان تێبگەن‌و ئەركەكانیان سەركەوتووانە بەجێبگەیەنن.

 

٣- راهێنانی فراوان‌و قووڵ بۆ چاودێران‌و بریكاری قەوارە سیاسییەكان ئەنجامبدرێت، بەتایبەتی لەبارەی ئامێرەكانی تەكنەلۆژیای هەڵبژاردن‌و ناساندنی رێكارەكانی هەڵبژاردنەوە.

 

٤- بوونی شەفافیەت لە بەڕێوەچوونی پرۆسەی هەڵبژاردن لەرووی تەكنیكی‌و لۆجستی‌و هونەرییەوە.

 

٥- پێویستە كۆمسیۆن پابەندبێت بەو بڕیارانەی دەریاندەكات، وەك رێگرتن لەبردنەژوورەوەی مۆبایل بۆ ناو وێستگەكانی دەنگدان، یاخود هەڵواسینی ئەنجامەكان لەسەر دیواری وێستگەكان، بوونی 550 پسولەی دەنگدان لەهەر وێستگەیەكدا، پێدانی وێنەی پسولەكانی دەنگدانی ناو سندوقەكان بە بریكاری قەوارە سیاسییەكان‌و چاودێرانی رێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی... هتد.

 

٦- بەهەند وەرگرتنی ناوەڕۆكی راپۆرتی رێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی‌و گرتنەبەری رێوشوێنی پێویست بەدوای راسپاردەو سەرنجەكانی رێكخراوەكان وەك هاوبەشێكی كۆمسیۆن لەپێناو باشتر بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنەكانی داهاتوو.

 

٧- بەو پێیەی كە ئامێرە ئەلەكترۆنییەكانی هەڵبژاردن گومانێكی گەورەو بێمتمانەییەكی زۆریان بەرامبەر ئەنجامەكان دروستكردووە، ئەركی سەرشانی ئەنجومەنی كۆمسیارانی هەڵبژاردنە بەشێوەیەكی زۆر شەفافانە كار بۆ رەواندنەوەی ئەو گومانانە بكات لەئارادان.