پەرەگراف- ڕێنوار نەجم
هەرچەندە لە دواین تویتیدا دۆناڵد ترەمپ هەڕەشەیەکی قورسی لە تورکیا کرد ئەگەر هێرشبکاتە سەر کوردەکانی سوریا، بەڵام پێشنیاری دروستکردنی ناوچەیەکی ئارامیشی کرد، کە هەر زوو تورکیا پێشوازیی لێ کرد و ئەردۆغانیش بۆ ئەو مەبەستە شەوی ڕابردوو پەیوەندییەکی تەلەفۆنی لەگەڵ ترەمپ ئەنجامدا.
دوێنێ دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا لە تویتێکدا ڕایگەیاند، ئابووری تورکیا وێران دەکەن ئەگەر ئەو وڵاتە هێرشبکاتە سەر هێزە کوردییەکان لە سوریا، هەروەها باسی لە دروستکردنی ناوچەیەکی ئارام بە قوڵایی 20 میل (32 کیلۆمەتر) کرد، بەبێ ئەوەی وردەکاریی چۆنیەتی دروستکردنی ئەو ناوچە ئارامە ڕوونبکاتەوە.
هەرچەندە بەرپرسانی ئەنقەرە بە توندی وەڵامی هەڕەشەی "وێرانکردنی ئابووریی" وڵاتەکەیان دایەوە، بەڵام پێشوازییان لەو دروستکردنی ناوچە ئارامە پێشنیارکراوەکە کرد.
ئەمڕۆ رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرکۆماری تورکیا لە میانی کۆبوونەوەی فراکسیۆنی پارتەکەی لە پەرلەمان باسی لەو ناوچە ئارامەکرد و وتی"لەنێو سووریادا بە درێژایی سنووری تورکیا ناوچەیەکی ئارام لە لایەن ئێمەوە دروست دەکرێت، بیرتان بکەوێتەوە لە سەردەمی ئۆباماوە من جەختم لەمە کردووەتەوە، بابەتی ئەم ناوچە ئارامە وەک 20 میل لە لایەن خۆیەوە [ترەمپ] گوزارشتی لێوەکرا کە ئەمە ناوچەیەکی ئارامە بە قوڵایی 30 کیلۆمەتر، هێڵێکی لەوشێوەیەیە".
ئەردۆغان لەمیانی وتەکانی ئەمڕۆیدا لە پەرلەمان
هاوکات، دۆناڵد ترەمپ شەوی ڕابردوو لە تویتێکدا ئاماژەی بۆئەوەکرد لە پەیوەندییە تەلەفۆنییەکەیدا لەگەڵ ئەردۆغان، باسیان لە دروستکردنی ناوچە ئارامەکە کردووە.
مایک پۆمپیۆ، وەزیری دەرەوەی ئەمریکا لە شاری ریازی سعودییەوە لە لێدوانێکیدا بۆ ڕۆژنامەنووسان لەبارەی دروستکردنی ناوچەی ئارامەوە ڕایگەیاند"گفتوگۆکان بەردەوامن لەبارەی پێشنیاری واشنتن بۆ دروستکردنی ناوچەیەکی ئارام کە سنورەکانی باکوری سوریا بکرێتەوە، ئەو شوێنەی کە مایەی ئاڵۆزی نێوان تورکیا و هێزە کوردییەکانە." هەروەها وتیشی"ئێمە دەمانەوێت دڵنیابین لەوەی ئەوانەی شانبەشانی ئێمە شەڕی تێکشکاندنی داعشیان کرد، پارێزراوبن.. هەروەها تیرۆرستەکان لە سوریاوە نەتوانن هێرشبکەنە سەر تورکیا".
وەزیری دەرەوەی ئەمریکا جەختیکردەوە، ئەوان دەیانەوێت ئەو سنوورە بۆ هەموان پارێزراو بێت، باسی لەوەش کرد واشنتن لەگەڵ هەموو لایەنە پەیوەندیدارەکان بە دروستکردنی ئەو ناوچە ئارامە لە گفتوگۆدایە،
تورکیا دەیەوێت لەڕێگەی دروستکردنی ئەو ناوچە ئارامەوە، بە قوڵیی 20 میل یاخود زیاتر، بێتە قوڵایی خاکی سوریاوە، بەوەش بەشێکی زۆری ناوچە گرنگە کوردییەکان دەخاتە ژێر کۆنترۆڵی خۆیەوە، بەڵام تا ئێستا بەرپرسانی ویلایەتە یەکگرتووەکان باسیان لە وردەکاریی چۆنەیەتی دروستکردنی ئەو ناوچە ئارامە نەکردووە، کە ئایا تورکیا ئەو ناوچەیە دروست دەکات، یاخود هێزێکی دیکە یان نەتەوە یەکگرتووەکان؟
ئاڵدار خەلیل، بەرپرسی پەیوەندییە دیپلۆماسیەکانی تەڤگەری جڤاکی دیموکراتیک(تەڤ-دەم) لەو بارەیەوە ڕایگەیاند، دروستکردنی ناوچەی ئارام لەژێر سەرپەرشتی تورکیادا قبوڵ ناکەن، ئاماژەی بۆ ئەوەش کرد ئەردۆغان لەبەر ئەوەی ناتوانێت هێرش بکاتە سەر ناوچەکانی باکور و ڕۆژهەڵاتی سوریا وەک چۆن هێرشی کردە سەر عەفرین، دەیەوێت لەڕێی ناوچەی ئارامەوە ئەو ناوچانە داگیربکات.
ئاڵدار خەلیل وتیشی"داوامان لە ئەمریکا کردوە پرسی ناوچەی ئاراممان بۆ ڕوونبکاتەوە، لەحاڵەتێکیشدا ئەگەر ئەمریکا وتی ناوچەکە لەژێر سەرپەرشتی تورکیادا دەبێت ئەوا قبوڵی ناکەین، ئێمە دەتوانین ناوچەیەکی ئارام قبوڵبکەین لەژێر چاودێریی نەتەوە یەکگرتووەکان و هاوپەیمانی نێودەوڵەتی، ئەوە تورکیایە هەڕەشە لە ناوچەکە دەکات و ناکرێت چاودێریی ناوچەیەکی ئارام بکات."
نەخشەی ناوچە ئارامە پێشنیارکراوەکە لە باکوری سوریا
ناوچە ئارامە پێشنیارکراوەکە، شارە گرنگەکانی وەک؛ کۆبانی، گرێ سپی و قامیشلی دەگرێتەوە، لە کاتێکدا قورسایی هێزە کوردییەکان لەو ناوچەیەیە، بۆیە هێزە کوردییەکان ئەو پێشنیازە ڕەت دەکەنەوە.
کوردەکانی سوریا لەبری دروستکردنی ناوچەی ئارام، داوا لە ئەمریکا و ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکان دەکەن ناوچەی دژە فڕین لە باکوری سوریا دروست بکات، لەئەگەرێکی وەهاشدا، تورکیا ناتوانێت لەو سنورەدا ئەگەر هێرشیش بکات، فڕۆکەی جەنگی بەکاربهێنێت. ئەو داوایەش هاوشێوەی ئەو ناوچە دژە فڕینەیە کە لەساڵی 1992 بۆ هەرێمی کوردستانی عێراق دروستکرا و بەو هۆیەوە رژێمی بەعس نەیتوانی جارێکی دیکە ناوچەکانی هەرێمی کوردستان داگیربکاتەوە.