پەرەگراف
نادیە موراد خەڵاتی نۆبڵی ئاشتیی پێبەخشراو لە وتارێكدا تراژیدیای ژیانی ئێزدییەكانو تاوانەكانی داعشی بیری ئامادەبووان هێناوەو وتی، هیچ خەڵاتێك كەرامەتی ئێمە ناگەڕێنێتەوە جگە لە دادپەروەریو سزادانی تاوانباران، داواشی لە كۆمەڵگای نێودەوڵەتی كرد، سۆزدارییەكانیان بگۆڕن بە كردار لەسەر ئەرزی واقیع.
نۆبڵی ئاشتی بۆ ساڵی 2018 بە هاوبەشی بەخشرایە نادیە موراد كچە كوردی چالاكوانی ئێزدییو قوربانیی دەستی داعش لەگەڵ دێنیس ماكوێگ پزیشكی پسپۆڕی ژنانو چالاكوانی مافی مرۆڤ لە وڵاتی كۆنگۆ، ئەوەش بۆ هەوڵەكانیان بۆ كۆتایی هێنان بە توندوتیژی سێكسیی بەتایبەت لەكاتی جەنگدا.
نادیە یەكەم كوردە ئەم خەڵاتە وەربگرێت، ئەمڕۆ لەكاتی وەرگرتنی خەڵاتەكەدا لە ئۆسلۆی پایتەختی نەرویج وتارێكی پێشكەشكردو تراژیدیای ژیانی ئێزدییەكانو تاوانەكانی داعشی باسكرد هەندێك لە ئامادەبووان گریان بۆ ئەو دۆخەی بەسەر ئێزدییەكاندا هاتووە.
نادیە تەمەنی 25 ساڵەو لە گوندی كۆچۆ لە شەنگال لەدایك بووە، لە وتارەكەیدا باسیلە خەونەكانی منداڵیی خۆی كرد كە چۆن خواستی ئەوەی هەبووە ئارایشتگایەك دابنێت لە نزیك گوندەكەی لە شەنگالو لەگەڵ خێزانەكەیدا بژی، بەڵام داعش مانگی 8ی 2014 ژیانیانی گۆڕیو جینۆسایدی كردن.
"دایكو شەش كەسم لە خوشكو براكانم لەدەستداو منداڵی براكانم لە دەستدا، هەموو حێزانێكی ئێزدی ئەو حاڵەی هەیەو ژیانمان گۆڕا لە شەو و ڕۆژێكدا" نادیە وای وت.
ئەوەشی خستەڕوو، چۆن كۆمەڵگەكەیان كە ئاڵای ئاشتی پێوەبووەو لێبوردەیی خۆشدەویست بوو بە سووتەمەنی شەڕ، "بەهۆی دینو باوەڕەكەمانەوە لە مێژوودا توشی چەندین ڕووداو بووینو لە توركیاو سوریا ژمارەی ئێزدییەكان كەمبووەتەوەو لە عێراقیش لە كەمبوونەوەدایە.. ئامانجی داعش بۆ سڕینەوەی ئەم دینە بەدەستدێت ئەگەر نەپارێزرێت."
نادیە ڕەخنەی لە كۆمەڵگای نێودەوڵەتی كرد كە وەك پێویست بەدەم ئێزدییەكانەوە نەچوون، وتی"دۆخی ئێزدییەكان دوای داعش گۆڕانی بەسەردا نەهاتووەو ئێزدییەكان هێَشتا لە كەمپەكانن، ئەوانەی تاوانەكەیان كردووە سزا نەدراون، من هاوسۆزیی دیكەم ناوێت بیگۆڕن بەكار لەسەر ئەرزی واقیع."
داعش لە مانگی ئابی 2014 هێرشیكردە سەر قەزای شەنگال، زێدی مێژوویی ئێزدییەكان لە خۆرئاوای موسڵو كۆنتڕۆڵیكرد، گوندی كۆجۆ(گوندەكەی نادیە) كە سەر بە هەمان قەزایە هاوشێوەی ناوچە ئێزدینشینەكانی تر داعش داگیری كردو خەڵكەكەی ڕوبەڕوی كوشتنو ڕفاندن بوونەوە.
ئەو ڕێكخراوە تیرۆریستییە پەلاماری هەر ناوچەیەكی دەدا وێرانی دەكرد، پیاوەكانی ناوچەكەی كۆمەڵكوژ دەكردو ژنو كچانی دەڕفاندو بازرگانیی پێوەدەكردنو وەكو كۆیلەی سێكسی بەكاری دەهێنانو توندوتیژی لە دژیان ئەنجام دەدا.
نادیە یەكێك بوو لەو كچانەی داعش ڕفاندنی، ئەو 3 مانگ لەژێر دەستی چەكدارانی ئەو ڕێكخراوەدا مایەوەو توانی خۆی ڕزگار بكات، دواتر لە چوارچێوەی بەرنامەیەكی گواستنەوەدا هەرێمی كوردستانی بەجێهێشتو گەیشتە ئەڵمانیا.
وەك نوێنەری كچە ئێزدییە ڕفێنراوەكان، نادیە چاوی كەوتووە بەچەندین سەركردەی جیهانیو لەچەندین شوێنی گرنگی جیهاندا باسی لەخەمی ئێزدییەكان كردووە، دوای كارو چالاكییەكانی، نەتەوە یەكگرتووەكان بڕیاریدا بیكاتە باڵیۆزی نیازپاكیی بۆ شكۆی ڕزگاربووانی بازرگانی بەمرۆڤەوە.
هەروەها نادیە بەهاوبەشی لەگەڵ لەمیا بەشار(كچە ئێزدییەكی دیكەی ڕزگاربووی دەستی داعشە) ساڵی 2016 خەڵاتی ساخارۆفی لە پەرلەمانی ئەوروپا پێدرا.
ئێستا كە عێراق یادی یەك ساڵەی كۆتاییهاتن بە داعش دەكاتەوە، هێشتا هەزاران ژنو كچی ئێزدی ڕفێندراوی دەستی داعش چارەنوسیان نادیارەو ئێزدییەكان هێشتا لە كەمپەكاندا ژیان بەسەر دەبەن.
"دەبێت كۆمەڵگای نێودەوڵەتی بە سەرپەرشتی نەتەوەیەكگرتووەكان ئێزدییەكان بپارێزێت، بەبێ ئەو پاراستنە هیچ گەرەنتییەك نییە كە ئێمە توشی جینۆساید نابینەوە لەسەر دەستی تیرۆریستانی دیكە" نادیە ئەمڕۆ وای وت.
وتیشی"لە سەدەی گلۆباڵیزەیشنو مافی مرۆڤدا زیاتر لە 6 هەزار منداڵو ژن بوون بە كەنیزەكو بازرگانییان پێوەكراو توندوتیژییان بەرامبەر كرا، هێشتا زیاتر لە 3 هەزار كچو ژنی ئێزدی چارەنوسیان دیارنییە."
نادیە ڕوویكردە كۆمەڵگای نێودەوڵەتیو وتی"ئەگەر ئەمانە كۆمەڵێك ڕێككەوتنی بازرگانیی یان چەك بوونایە بێگومان دەمانبینی هەوڵەكان زیاتر دەبوون بۆ ئازاد كردنیان."
نادیە داوایكرد ئەو كەسانەی توندوتیژیی سێكسییان وەكو چەك بەكارهێناوە دژی كچانو ژنان سزا بدرێن، "هیچ خەڵاتێك نییە لە جیهان كەرامەتی ئێمە بگەڕێنێتەوە جگە لە دادپەروەریو سزادانی تاوانباران.. هیچ ڕێزگرتنێك نییە كە كەسانو خۆشەویستانی ئێمە بگەڕێنێتەوە كە بەبێ هیچ گوناهێك ڕۆیشتوون تەنها لەبەرئەوەی ئێزدیی بوون.. هیچ خەڵاتێك نییە ژیانە سادەكەمان لەگەڵ هاوڕێكانمان بگەڕێنێتەوە جگە لە دادپەروەریو پاراستنی كۆمەڵگەكەمان."
نادیەو ماكویگ لەكاتی وەرگرتنی خەڵاتی نۆبڵی ئاشتی/ 10-12-2018.
سەرۆكی لیژنەی خەڵاتی نۆبڵ لە مەراسیمی پێدانی خەڵاتەكە بە نادیە، باسیلە ڕەوشی ئێزدییەكانو تاوانەكانی داعش كرد، وتی: داعش گەورەترین تاوانی بەرامبەر نادیە موراد ئەنجامداوە.
"ئەم خەڵاتە وادەكات نادیەو دێنیس پابەندبن بە كارەكانیانو وا لە ئێمەش دەكات بەردەوام بین لەگەڵیان بۆ كۆتایی هێنان بە توندوتیژی سێكسی لەكاتی جەنگدا" سەرۆكی لیژنەی خەڵاتی نۆبڵ وای وت.
هەر لە مەراسیمەكەدا دێنیس ماكوێگ باسی لە دۆخی خەڵكی كۆنگۆ كرد كە ڕوبەڕوی توندوتیژیو كوشتن بوونەتەوە بەدەست گروپە چەكدارەكانەوە، ماكوێگ گوندێكی كۆنگۆی بە نمونە هێنانیەوە كە خەڵكەكەی و ڕوبەڕوی كۆمەڵكوژیو دەستدرێژی سێكسی بوونەتەوە.
"بەناوی خەڵكی كۆنگۆوە ئەم خەڵاتی ئاشتییە پەسەند دەكەمو وەردەگرم، ئەمە بۆ هەموو قوربانییانی دەستدرێژی سێكسییە لەسەر ئاستی جیهان كە من خەڵاتەكەمیان پێشكەش دەكەم" ماكوێگ وای وت.
وتیشی"خەڵكی كۆنگۆ زیاتر لە دوو دەیەیە توندوتیژییان بەرامبەر دەكرێتو كۆمەڵگای نێودەوڵەتی بێدەنگە."