نزیكەی ٨٠٠ گوندی هەرێم مەترسیی وشكبوونی سەرچاوەی ئاو و ‏چۆڵبوونیان لەسەرە

25-05-2023 01:33

پەرەگراف

بەهۆی گۆڕانی ئاووهەواوە، هەرێمی كوردستان ڕووبەڕووی وشكەساڵی دەبێتەوە ‏و نزیكەی ٨٠٠ گوند مەترسیی وشكبوونی سەرچاوەی ئاو و چۆڵبوونیان ‏لەسەرە. بۆ بەرەنگاربوونەوەی حكومەتی هەرێم بە هاوكاریی ڕێكخراوی ‏یونیسێف، دەستپێشخەرییەك بۆ دروستكردنی پۆندی گلدانەوەی ئاو لە ‏گوندەكانی كوردستان ڕادەگەیەنێت‎.‎

كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێم بۆ بەهێزكردنی ژێرخانی ئاو، ڕەزامەندیی لەسەر دروستكردنی ‏‏"٤١ پۆند" دەربڕیوە و نۆ پۆندی دروست كردووە.‏

فەرمانگەی میدیا و زانیاری ڕایگەیاند "حكومەتی هەرێمی كوردستان بە ‏هاوكاریی ڕێكخراوی یونیسێف، دەستپێشخەریی (پۆندی هەرەوەزی) بۆ ‏پشتیوانیكردنی ماددی و تەكنیكی لە دروستكردنی پۆندی گلدانەوەی ئاو، لە ‏گوندەكانی كوردستان ڕادەگەیەنێت".‏

حكومەتی هەرێم دەڵێت "ئەم دەستپێشخەرییە كێشەی كەمئاوی و ‏كاریگەرییەكانی وشكەساڵی كەم دەكاتەوە و دەبێتە سەرمایەیەكی نیشتمانی بۆ ‏گەشەپێدانی كەرتەكانی كشتوكاڵ و گەشتیاری"‏‎.‎

ئەو پۆندانە لەسەر ڕێڕەوە ئاوییەكانی باراناو دروست دەكرێن، بە مەبەستی ‏نەهێشتنی زیان و مەترسییەكانی لافاو، هەروەها بوونی سەرچاوەیەكی گرنگی ‏ئاو بۆ كەرتەكانی كشتوكاڵ، گەشتیاری و ئاودێری‎.‎

ئەو پۆندە هەرەوەزییانە لەسەر بنەمای ڕێنماییی پۆندەكان (ساڵی ٢٠٢٢) بە ‏هاوبەشی لەنێوان حكومەت، گوندنشین و جووتیاران دروست دەكرێن، بە ‏مەرجێك كە سوودی گشتی لەبەرچاو بگیرێت‎.‎

حكومەتی هەرێم دەڵێت "هەرێمی كوردستان بەهۆی گۆڕانی ئاووهەواوە ‏ڕووبەڕووی گرفت دەبێتەوە، وەكوو دووبارەبوونەوەی وشكەساڵی، كەمبوونەوەی ‏ئاستی ئاوی ژێرزەوی و لێدانی زۆری بیرە قووڵەكان. بە گوێرەی ڕووپێوی ‏بەڕێوەبەرایەتیی گشتیی سەرچاوەكانی ئاو، نزیكەی ٨٠٠ گوند مەترسیی ‏وشكبوونی سەرچاوەی ئاو و چۆڵبوونیان لەسەرە".‏

دروستكردنی ئەم پۆندە هەرەوەزییانە، چەند ئامانجێكی هەیە، گرنگترینیان بریتییە لە (پاراستنی ‏ئاوی ژێرزەوی و كەمكردنەوەی لێدانی بیری قووڵ، سوودوەرگرتن لە زۆرترین بڕی ئاوی ڕۆیشتووی ‏سەرزەوی، ڕزگاركردنی گوندەكان لە وشكبوون و چۆڵبوون و كۆچكردنی جووتیاران).‏

هەنگاوەكانی دروستكردنی ئەم پۆندە هەرەوەزییانە ئەمانەن‎:‎

یەكەم: جووتیار و گوندنشینان، شوێنی دروستكردنی پۆندەكە پێشنیاز دەكەن، دواتر لەگەڵ ‏بەڕێوەبەرایەتییە ئاودێرییەكان هەماهەنگی دەكەن بۆ بەدواداچوون و هەڵسەنگاندنی زانستی بۆ ‏جێگیركردنی شوێنەكە‎.‎

دووەم: وەرگرتنی مۆڵەت، دیاریكردنی شوێن و دیزاینكردن، هەروەها پشكنینیی كیمیایی و فیزیایی بۆ ‏پۆندەكە‎.‎

سێیەم: دیاریكردنی ئەندازیار و سەرپەرشتیاری جیۆلۆجی لەلایەن بەڕێوەبەرایەتییە ئاودێرییەكان، بە ‏مەبەستی ڕێنیشاندانی خەڵكی گوندەكە و كاركردن لەسەر بنەمای دیزان و ڕێنماییە زانستییەكان‎.‎

چوارەم: دوای تەواوبونی پۆندەكە، حكومەتی هەرێمی كوردستان ئەم هاوكارییانە دەداتە خەڵكی ‏گوندەكە‎:‎

‎⁃‎‏ گەڕاندنەوەی ئەو ملیۆن دینارەی وەك بارمەتە لە گوندنشینان وەردەگیردرێت لە سەرەتای دەستپێكی ‏پڕۆژە‎.‎
‎⁃‎‏ تێچووی دیزاین و پشكنینی كیمیاوی و فیزیاییی خاكی پۆندەكە‎.‎
‎⁃‎ تێچووی سەرپەرشتیارانی ئەندازەیی و جیۆلیۆجیی پوندەكە‎.‎
‎ ⁃‎پێدانەوەی بەشێك لە تێچووی پۆندەكە‎.‎
‎ ⁃‎ئیدارەدانی پۆندەكە بە هاوبەشی لەگەڵ ئەنجومەنێكی‌ گوندەكە و یەكێك لە فەرمانگەكانی ‏بەڕێوەبەرایەتیی گشتیی سەرچاوەكانی ئاو‎.‎