پەرەگراف
وەزیری نەوتی عێراق ڕایدەگەیەنێت، گفتوگۆكان لەگەڵ كۆمپانیا نەوتییەكان لەبارەی دەستپێكردنەوەی هەناردەی نەوتی هەرێمی كوردستانەوە "بەرەوپێشچوون"ـی بەخۆەوە بینیوە و لەوبارەیەوە بەمنزیكانە دەگەنە ڕێككەوتن و چارەسەر.
حەیان عەبدولغەنی، وەزیری نەوتی عێراق، دەڵێت "دەستپێكردنەوەی هەناردەی نەوت لە هەرێمی كوردستانەوە، پەیوەستە بە دەستپێكردنەوەی بەرهەمهێنان لە كێڵگە نەوتییەكانی هەرێم".
ئەم لێدوانەی وەزیری نەوتی عێراق لەمیانی بەشداریكردنی لە كۆنگرە و پێشانگای وزە لە بەغداد بووە و دەشڵێت "ئاستی بەرهەمهێنانی نەوتی عێراق ڕۆژانە چوار ملیۆن و 700 هەزار بەرمیلە و عێراق پابەندە بە بڕیارەكانی ئۆپیك بۆ كەمكردنەوەی بەرهەمهێنان".
لێدوانەكەی وەزیری نەوتی عێراق پاش ئەوە دێت كە لە كۆتایی مانگی 1ـی ئەمساڵ، كۆمپانیا بیانییەكانی كەرتی نەوتی كوردستان داوایان لە كۆنگرێسی ئەمریكا كرد بەر لە سەردانەكەی سەرۆكوەزیرانی عێراق بۆ كۆشكی سپی، هەنگاوی دەستبەجێ بۆ دەستپێكردنەوەی هەناردەی نەوتی هەرێم بنێت و محەمەد شیاع سوودانی "ناچار" بكەن بەوەی ڕێگە بە كۆمپانیا نەوتییەكان بدات "ئازادانە نەوت بەرهەمبهێنن و هەناردەی بازاڕەكانی جیهانی بكەن".
كۆمەڵەی پیشەسازیی نەوتی كوردستان (ئەپیكۆر) كە لەو كۆمپانیا بیانییانە پێك دێت لە كەرتی نەوتی هەرێمی كوردستاندا كار دەكەن، لە ڕاگەیەندراوێكدا وتی "وەستانی هەناردەكردنەوەی نەوت بۆ ماوەی زیاتر لە 10 مانگ و كێشەی نەناردنی پشكی هەرێمی كوردستان لە چوارچێوەی بودجەی عێراقدا و چارەسەرنەكردنی پرسی شایستە داراییەكانی كۆمپانیاكانی بەرهەمهێنەری نەوت، هەرێمی كوردستانی ڕووبەڕووی مەترسیی دارایی كردووەتەوە".
ئەپیكۆر، هەرێمی كوردستان بە "هاوپەیمانێكی ئەمنیی ئەمریكا لە ڕۆژهەڵاتی نێوەڕاستدا" ناو دەبات و ئاماژە بەوەش دەكات كە ئەمریكا و لایەنە نێودەوڵەتییەكان لە هەرێمی كوردستان بە بەهای "10 ملیار دۆلار" وەبەرهێنایان لە هەرێم هەیە و "پێویستە هەنگاو بۆ پاراستنی ئەو وەبەرهێنانە بگرێتەبەر".
"داوای یارمەتیی بەپەلەتان لێ دەكەین كە هانی حكومەتی فیدراڵی عێراق بدەن دەستبەجێ كێشەی وەستانی هەناردەكردنی زیاتر لە 400 هەزار بەرمیل نەوتی ڕۆژانەی هەرێمی كوردستان بۆ بازاڕەكانی جیهان چارەسەر بكات"، كۆمەڵەی پیشەسازیی نەوتی كوردستان ڕوو لە كۆنگرێسی ئەمریكا وا دەڵێت.
هەروەها كۆمەڵەكە ئاماژەی بە بانگهێشتی محەمەد شیاع سوودانی، سەرۆكوەزیرانی عێراق لەلایەن كۆشكی سپییەوە كردووە بۆ سەردانی واشنتن و لە پەیامێكدا بۆ كۆنگرێس دەڵێت "داواتان لێ دەكەین ئەو هەلە بقۆزنەوە بۆ ئەوەی سەرۆكوەزیرانی عێراق ناچار بكەن ڕێگە بە كۆمپانیا نەوتییە ئەمریكییەكان و ئەندامانی دیكەی كۆمەڵەی پێشەسازیی نەوتی كوردستان بدات ئازادانە نەوت بەرهەمبهێنن و هەناردەی بازاڕەكانی جیهانی بكەن".
"حكومەتی عێراق دەبێت بەپەلە دوو كێشە چارەسەر بكات: پشكی هەرێمی كوردستان لە بودجەی عێراق بدات، كە پێویستە بۆ ئەوەی كۆمپانیا ئەمریكی و ڕۆژئاواییەكان دەست بە كارەكانیان بكەنەوە. شایستەی دارایی پێشوو و داهاتووی كۆمپانیاكان لە بەرامبەر هەناردەكردنی نەوت بەپێی گرێبەستەكانیان گەرەنتی بكات"، ئەپیكۆر وا دەڵێت.
هەناردەی نەوتی هەرێمی كوردستان لە 25-3-2023 بەهۆی بڕیارەكەی دادگای ناوبژیوانیی نێودەوڵەتییەوە ڕاگیرا و هەرچەندە توركیا ئامادەیی بۆ دەستپێكردنەوەی لە ڕێگەی كۆمپانیای سۆمۆوە دەربڕیوە، بەڵام بەهۆی ناكۆكیی هەرێم و بەغداوە تا ئێستا دەستی پێ نەكردووەتەوە.
ناكۆكییەكانی هەرێم و بەغدا لەسەر گرێبەستە نەوتییەكانن، بە تایبەتیش بڕی تێچووی بەرهەمهێنانی نەوت.