مەسروور بارزانی: بەشێك لە گرفتەكانی ڕووبەڕووبوونەوەی گەندەڵی دەستوەردانی حیزبەكان بووە

پەرەگراف

مەسروور بارزانی دەڵێت "بەشێك لە گرفتەكانی ڕووبەڕووبوونەوەی گەندەڵی و بەرنامەی چاكسازی، دەستوەردان و ڕۆڵی لایەنە سیاسییەكان بووە، كە نەك هاوكار نەبوون، بەڵكوو هەندێك لایەن دژایەتیی سیستەماتیكیی هەوڵەكانی حكومەتەیان كردووە".

ئەمڕۆ 4-9-2024، لە مەراسیمێكدا لە هەولێر، یەكەمین ڕاپۆرتی (ستراتیژى ڕووبەڕووبوونەوەی گەندەڵی لە كەرتی گشتی) كە لەلایەن دەستەی دەستپاكیی هەرێمی كوردستان ئامادەكراوە، خرایە ڕوو.

لە مەراسیمەكەدا مەسروور بارزانی، سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان، وتارێكی پێشكەش كرد و تێیدا وتی "ڕووبەڕووبوونەوەی گەندەڵی و سنووردانان بۆ بەهەدەردانی سامانی گشتی، بەشێكی گرنگی كارنامەی كابینەی نۆیەم، ڕێكاری پێویستمان گرتەبەر لەپێناو پەرەپێدانی شەفافیەت و ڕووبەڕوبونەوەی گەندەڵی".

لە مانگی ئەیلوولی ساڵی 2021، ئەنجوومەنی وەزیرانی هەرێم ستراتیژی ڕووبەڕووبوونەوەی گەندەڵیی پەسەند كرد و مەسروور بارزانی دەڵێت "ئەم ڕاپۆرتەش بە هاوكاری و هەماهەنگیی تەواو لەگەڵ حكومەتی هەرێمی كوردستان ئامادە كراوە".

"جێی خۆشحاڵییە كە بەشێكی زۆری ئەو داواكاری و ڕاسپاردانەی لەم ڕاپۆرتەدا بۆ بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵی ئاماژەیان پێ دراوە، كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێمی كوردستان هەر لە سەرەتای دەستبەكاربوونیەوە، كاری لە سەر كردوون و پلان و كارنامەی بۆ جێبەجێكردنیان داناوە"، سەرۆكی حكومەتی هەرێم وا دەڵێت.

وەكوو سەرۆكی حكومەت ئاماژەی پێ‌ دا، بەدیجیتاڵكردنی كاروبارەكانی حكومەت، چاكسازی لە سیستەمی بانكی و هەمواركردنەوە و پێشكەشكردنی چەند پڕۆژەیاسایەك، لەو كارانە بوون كە كابینەی نۆیەم لە چوارچێوەی "ستراتیژی ڕووبەڕووبوونەوەی گەندەڵی" كاری لەسەر كردوون.

مەسروور بارزانی جەختی كردەوە كە "ئێمە خواست و ئیرادەیەكی بەهێزمان بۆ ڕووبەڕووبوونەوە و بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵی هەیە"، بەڵام وتیشی "ئەمە تەنیا ئەركی حكوومەت و دادگاكان نییە، بەڵكوو پێویستی بە هەماهەنگی و هاریكاری و پشتیوانیی گشت هاووڵاتییان و هەموو چین و توێژەكان هەیە".

بەرپرسانی باڵای هەرێمی کوردستان لە چەندین بۆنەدا دانیان بە بوونی گەندەڵیدا ناوە لە ئاستی فراواندا، بەڵام بەكردار ڕێكاری پێویست لەوبارەیەوە نەگیراوەتەبەر کە لە ئاستی قەبارەی گەندەڵییەکەدا بێت.

كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێم هەر لەسەرتاوە دروشمی حكومەتێكی بەهێز‌و چاكسازییخوازی هەڵگرت كە دەیەوێت ڕوبەڕوی گەندەڵی ببێتەوە، بەڵام هێشتا دەرئەنجامی كاركردن لەسەر دۆسیەكانی گەندەڵیی لەم كابینەیەشدا بۆ خەڵکی کوردستان دیارنین، هەروەك كابینەكانی پێشووتر لەپاڵ ونبوونی دەرئەنجامی پڕۆژەكانی چاكسازی‌و ڕوبەڕوبونەوەی گەندەڵی، كەسانی پلەباڵای كەمتەرخەم یان تۆمەتبار بەگەندەڵیش دیارنین، خەڵكی كوردستان تائێستا بینەری دادگاییەك دەربارەی ئەو جۆرە كەسانە نەبوون‌و قسەی باوی ناو خەڵك ئەوەیە؛ تۆڕی یاسا ماسییە گەورەكان ناگرێت، وەك ئاماژەیەك بۆئەوەی ناتوانرێت لێپێچینەوەی یاسایی لە بەرپرسە باڵاكان بكرێت كاتێك یاسا پێشێل دەكەن‌و پەنجەی ئەنجامدانی گەندەڵییان بۆ ڕادەكێشرێت.

دەقی وتاری سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان:

بە ناوی خوای گەورە و میهرەبان
بەڕێزان، بەیانیتان باش، زۆر بەخێر بێن

بەخێرهاتنێكی تایبەتی سەرۆكی ئەنجوومەنی دادوەری لە هەرێمی كوردستان دەكەم، هەروەها بەخێرهاتنێكی گەرمی مێوانانی بەڕێز لە بەغدا، سەرۆكی دەستەی دەستپاكی لە حكوومەتی فیدڕاڵ، هەروەها جێگری سەرۆكی چاودێریی دارایی لە حكوومەتی فیدڕاڵ دەكەم، بەخێرهاتنی هەموو ئەو بەڕێزانەی چ لە كوردستان و چ لە دەرەوەی كوردستان هاتوون، هەروەها بەخێرهاتنی بەڕێز باڵوێزی یەكێتیی ئەورووپاش دەكەم. زۆر زۆر بەخێر بێن، زۆر خۆشحاڵم كە لەم بۆنەیە لەگەڵ ئێوە بەشدارم.

دەستخۆشی لە دەستەی دەستپاكی هەرێمی كوردستان دەكەم بۆ ئامادەكردنی ئەم ڕاپۆرتە لەبارەی جێبەجێكردنی ستراتیژی ڕووبەڕووبوونەوەی گەندەڵی لە دامەزراوە فەرمییەكانی هەرێمی كوردستان.

بێگومان ڕووبەڕووبوونەوەی گەندەڵی و سنووردانان بۆ بەهەدەردانی سامانی گشتیی ، بەشێكی گرنگی كارنامەی كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێمی كوردستان بووە . بۆیە كاری جیددیمان كردووە و ڕێكاری پێویستمان گرتەبەر لە پێناو پەرەپێدانی شەفافیەت و ڕووبەڕوبونەوەی گەندەڵی. لەم ڕووەوە هەماهەنگیی و پەیوەندییەكی باشمان لە گەڵ دەستەی دەستپاكی هەرێمی كوردستان وەك دامەزراوەیەكی سەربەخۆ هەیە.

ئەم ڕاپۆرتەش بە هاوكاری و هەماهەنگیی تەواو لەگەڵ حكومەتی هەرێمی كوردستان ئامادە كراوە و لە مانگی ئەیلوولی ساڵی 2021، ئەنجومەنی وەزیران ستراتیژی ڕووبەڕووبوونەوەی گەندەڵی پەسەند كرد و هەڵوێستی خۆی دووپات كردەوە لە بەردەوامبوون لە ڕێكارەكانی پەرەپێدانی شەفافیەت و لێپرسینەوە و ڕووبەڕوبونەوەی گەندەڵی و لە هەمان كاتدا وەزارەت و لایەنە پەیوەندیدارەكانیش ڕاسپێردران بۆ بەدوادچوونی جێبەجێكردنی ڕاسپاردە و پێشنیارەكانی ئەم ڕاپۆرتە كە لەمانگی سێی ئەمساڵدا، لە كۆبوونەوەی ئەنجومەنی وەزیرانەوە لە لایەن بەڕێز سەرۆكی دەستەی دەستپاكییەوە خرایە ڕوو.

جێی خۆشحاڵییە كە بەشێكی زۆری ئەو داواكاری و ڕاسپاردانەی لەم ڕاپۆرتەدا بۆ بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵی ئاماژەیان پێدراوە، كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێمی كوردستان هەر لەسەرەتای دەستبەكاربوونییەوە، كاری لە سەر كردوون و پلان و كارنامەی بۆ جێبەجێكردنیان داناوە، لەوانە:

* بەدیجیتەڵكردنی كاروبارەكانی حكومەت و بنیاتنانی ژێرخانێكی بەهێزی دیجیتاڵی و هەنگاونان بەرەو حكومەتی ئەلیكترۆنی.
پرۆسەی بەدیجیتاڵكردنی خزمەتگوزارییەكان و كاروبارەكانی حكومەت بەردەوامە و بەشێكی گرنگە لە چاكسازییەكانی حكومەت كە بێگومان ڕۆڵێكی كاریگەر دەبینێت لە برەودان بە ڕوونی و شەفافیەت و نەهێشتنی بیرۆكراسی و سنووردانان بۆ گەندەڵی و بەهەدەردانی سامانی گشتی.

* تەوەرێكی دیكەی كاركردنمان بە ئاراستەی ڕووبەڕووبوونەوەی گەندەڵی، چاكسازیكردنە لە سیستەمی بانكی و بەستنەوەی دامەزاراوەكانی حكومەت و كەرتی تایبەت بە سیستەمێكی پێشكەوتوو و هاوچەرخی بانكی.

هەبوونی سیستەمێكی پێشكەوتوو و چالاكی بانكی، جگە لەوەی یەكێكە لە پێداویستییە سەرەكییەكانی ژیانی ڕۆژانەی خەڵك. فاكتەرێكی گرنگی پەرەپێدانی ئابوورییە و ژینگەیەكی لەباریشە بۆ گەشەی ئابووری و بازرگانی و یارمەتیدەریشە بۆ كەمكردنەوە و سنوورداركردنی گەندەڵی.

* هەروەها حكومەتی هەرێمی كوردستان، لە چوارچێوەی بەرنامە چاكسازییەكانی بۆ پەرەپێدانی شەفافیەت و دادپەروەری و ڕێگەگرتن لە بەفیڕۆدانی سامانی گشتی، كاری لەسەر هەمواركردنەوە و پێشكەشكردنی چەند پڕۆژە یاسایەكیش كردووە كە دیارترینیان یاسای چاكسازی لە مووچە و دەرماڵە و بەخشین و ئیمتیازاتەكان و خانەنشینی بووە لە هەرێمی كوردستان كە لە ساڵی 2020 ڕەوانەی پەرلەمانی كوردستان كرا و پەسەند كرا.

هەروەها لە چەند ساڵی ڕابردوو، لێكۆڵینەوە و لێپێچینەوە لە چەندین كەیسی تایبەت بە گەندەڵیش كراون و ڕەوانەی دادگاكانی هەرێمی كوردستان كراون.

ئامادەبووانی بەڕێز:

ئێمە خواست و ئیرادەیەكی بەهێزمان بۆ ڕووبەڕووبوونەوە و بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵی هەیە، بەڵام ئەمە تەنیا ئەركی حكوومەت و دادگاكان نییە، بەڵكوو پێویستی بە هەماهەنگیی و هاریكاری و پشتیوانیی گشت هاووڵاتییان و هەموو چین و توێژەكانی كۆمەڵگە و زانكۆ و دامەزراوەكانی پەروەردە و مامۆستایانی ئایینی و دەزگاكانی ڕاگەیاندن هەیە كە دەتوانن ڕۆڵێكی گرنگ و كاریگەر لە هوشیاركردنەوەی كۆمەڵگە و ڕوونكردنەوەی مەترسییەكانی گەندەڵی بگێڕن. لە هەمان كاتدا پێویستە كار لەسەر پەرەپێدان و بڵاوكردنەوەی كولتووری دەستپاكی و ڕاستگۆیی و دڵسۆزیی بكەین.

هەرچەندە بەشێك لە گرفتەكانی ڕووبەڕووبوونەوەی گەندەڵی و بەرنامەی چاكسازی، دەست تێوەردان و ڕۆڵی لایەنە سیاسییەكان بووە كە نەك هاوكار نەبوون، بەڵكوو هەندێك لایەن دژایەتی سیستەماتیكی هەوڵەكانی حكومەتەیان كردووە. بەڵام من لێرەدا هاووڵاتییانی خۆشەویستی كوردستان دڵنیا دەكەمەوە، كە سەرەڕای هەموو كێشە و ئاستەنگ و قەیرانەكان، ئێمە بە گوڕ و تین و ئیرادەیەكی زۆر بەهێزەوە، بەردەوام دەبین لە سەر درێژەدان بە كارنامەی چاكسازی و بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵی و نەهێشتن و ڕێگریكردن لە بەهەدەردانی سامانی گشتی.