پەرەگراف
نووسەرو ڕۆماننوسی دیاری كورد بەختیار عەلی بە تووندی دژی فەرمانێكی وەزیری ڕۆشنبیری هەرێم دەوەستێتەوەو داوا دەكات زوو بدڕێنرێت و بخرێتە سەتڵی خۆڵەوە.
فەرمانەكەی وەزیری ڕۆشنبیری تایبەتە بە پێداچوونەوەو هەڵسەنگاندنی پێشوەختە بۆ كتێب لەلایەن لیژنەیەكی سەربە وەزارەتەوەو پاشان بە شێوەی مەركەزیی ژمارەی سپاردن بە كتێب دەدرێت تا ڕێگا بدرێت كتێبەكە لە چاپخانەكان چاپ بكرێت. ئەو فەرمانە ناڕەزایی فراوانی نووسەرانی لێكەوتووەتەوەو بە "گەڕانەوە بۆ سەردەمی بەعس" لە قەڵەمی دەدەن.
وەزیری ڕۆشنبیری هەرێم لە فەرمانێكی وەزارییدا كە 24ی ئەم مانگە دەرچووە، باسلەوەدەكات پێدانی ژمارەی سپاردن ئەركێكی گەورەیەو لەمەودوا بەشێوەی مەركەزیی‌و لەلایەن بەڕێوەبەرایەتی گشتی كتێبخانە گشتییەكانەوە دەدرێت.
"پێویستە ئەم ئەركە زۆر بە گرنگی‌و بایەخ پێدانەوە جێبەجێ بكرێت‌و تیایدا ڕەچاوی بەرژەوەندی باڵای نیشتیمانی‌و نەتەوەیی و پاراستنی بەها پیرۆزەكان بكرێت و شیرازەی كۆمەڵایەتی پاراستنی بەها و هێما پیرۆزەكان تێك نەدات" لە فەرمانەكەی حەمەی حەمەسەعید وەزیری ڕۆشنبیریدا وا نووسراوە.
وەزیر لە فەرمانەكەیدا دەشڵێت "بۆیە بڕیارماندا پێش پێدانی ژمارەی سپاردن لەلایەن لیژنەیەكی شارەزای ئەو بوارەوە لە بەڕێوەبەرایەتی گشتی ناوبراو پێداچوونەوەو هەڵسەنگاندن بۆ كتێبەكان بكرێت دواتر ژمارەی سپاردنی پێ بدرێت".
لە چوارچێوەی كاردانەوەی نووسەران‌و ڕەتكردنەوەی ئەو فەرمانەدا، ئەمڕۆ بەختیار عەلی لە پەیجی خۆی لە فەیسبوك ڕوونكردنەوەیەكی دژ بەو فەرمانە بڵاوكردەوەو ئەوە دەخاتەڕوو، ئەو پابەندی نابێت‌و داوای جێبەجێ نەكردنی دەكات.
بەختیار عەلی دەڵێت "من خۆم وەك ناڕەزاییەك، لە چەند هەفتەی داهاتوودا كاتێك ڕۆمانە نوێیەكەم چاپدەكەم، بۆ یەكەم جار بەبێ وەرگرتنی ژمارەی سپاردن چاپی دەكەم و لە جێگای ژمارەی سپاردن تێكستی دژ بە سانسۆر و سەركوتی فیكری دەنوسم. هیوادارم ناچار بە كاری وانەبین و بڕیارەكە زوو بدڕێنرێت و بخرێتە سەتڵی خۆڵەوە، بە هیوام ئەوانەشی لە پشتی ئەم بڕیارەوەن تێبگەن كوردستان لە كێشە و گرفتی كەم نییە تا داهێنان لە دروستكردنی كێشە و گرفتی تازەدا بكەن، لەوەش دڵنیابن ئەم بڕیارە هیچ مانایەكی نییە و ناتوانێت ڕێگا لە یەك وشە بگرێت بگاتە خوێنەران".
دەقی ڕوونكردنەوەكەی بەختیار عەلی
ڕوونكردنەوەیەك سەبارەت بە هەوڵی زیندووكردنەوە و سەپاندنی سانسۆر لەلایەن وەزارەتی ڕۆشنبیریی هەرێمەوە.
وەك زۆربەی خوێنەران و نوسەران و ڕۆشنبیران ئاگادارن، لە چەند ڕۆژی ڕابوردوودا، بڕیارێك لە وەزارەتی ڕۆشنبیرییەوە دەرچووە، بە ڕوونی هەوڵێكی ڕاستەوخۆیە بۆ زیندووكردنەوە و سەپاندنەوەی سیستمی سانسۆر بەسەر كتێب و چاپەمەنیدا. ئەم بڕیارە و ئەو بەڵگانەی خراونەتە ڕوو بۆ جوانكردن و بە ئاسایی دەرخستنی، تەنیا دەمامكن بۆ شاردنەوەی جەوهەری نادیموكراتی بڕیارەكە.
سەپاندنی سانسۆر لە ناو سیستمە هەرە دیكتاتۆرییەكاندا مایەپوچ بووە و زەمینەی نەماوە، ئەمڕۆ لەسەر دەمی ئینتەرنێت و نەمانی سنوورەكاندا هیچ كەس ناتوانێت سانسۆر بخاتە سەر وشە و داهێنان، هیچ وشەیەك و هیچ تێكستێك نییە كەس بتوانێت ڕێگای لێبگرێت بگاتە خەڵك.
وەك پەرچەكرداری یەكەم و سەرەتایی، وادەبینم ئەم بڕیارە دەبێت بێ هیچ گفتوگۆ و قسە لەسەر كردنێك لەلایەن هەموو ڕۆشنبیران و دەزگاكانی بڵاوكردنەوە و چاپخانەكانەوە بە یەك دەنگ ڕەتبكرێتەوە و جێبەجێ نەكرێت. ئەوە بۆچوونی تایبەتی منە و هیوادارم تێكڕای نوسەران، ڕۆشنبیران، ناشیرەكان، خاوەن چاپخانە و كتێبخانەكان لەم خاڵەدا تەبا و یەك دەنگ بن. گەر بڕیارەكە بە زووترین كات و بێ هیچ چەندوچونێك نەوەستێنرێت، شتی ترسناكتری بەدوادا دێت، ئەم بڕیارە لە مەودای دووردا تەنیا نوسەران و ئەهلی كتێب ناگرێتەوە، بەڵكو تێدەپەڕێت بۆ هونەرمەندان و شانۆكاران و سینەماكارانیش.
من خۆم وەك ناڕەزاییەك، لە چەند هەفتەی داهاتوودا كاتێك ڕۆمانە نوێیەكەم چاپدەكەم، بۆ یەكەم جار بەبێ وەرگرتنی ژمارەی سپاردن چاپی دەكەم و لە جێگای ژمارەی سپاردن تێكستی دژ بە سانسۆر و سەركوتی فیكری دەنوسم. هیوادارم ناچار بە كاری وانەبین و بڕیارەكە زوو بدڕێنرێت و بخرێتە سەتڵی خۆڵەوە، بە هیوام ئەوانەشی لە پشتی ئەم بڕیارەوەن تێبگەن كوردستان لە كێشە و گرفتی كەم نییە تا داهێنان لە دروستكردنی كێشە و گرفتی تازەدا بكەن، لەوەش دڵنیابن ئەم بڕیارە هیچ مانایەكی نییە و ناتوانێت ڕێگا لە یەك وشە بگرێت بگاتە خوێنەران.
عەقڵییەتی پشت ئەم بڕیارە عەقڵییەتێكە هێشتا تەواو تێنەگەیشتووە ئێمە لە چ سەردەمێكدا دەژین. باوادبنێین وەزارەتی ڕۆشنبیریی، وەك فاشیستە گەورەكانی مێژوو پۆلیس دەخاتە گیانی كتێب و دەكەوێتە كۆكردنەوە و سووتاندنی كتێبەكانمان، ئایا بیریان لەوە نەكردۆتەوە ناتوانن ڕێگا لەوە بگرن لە ڕێگای نێتەوە بگەینە خوێنەران، بیریان لەوە نەكردۆتەوە چ باجێكی مێژوویی قورسە و بەر چ نەفرەتێكی مێژوویی دەكەون كاتێك ناویان وەك قارەمانی هێنانەوەی سانسۆر، دەچێتە مێژووی نوسین و ئەدەبیاتی كوردەوە.
لە ڕاستیدا قسە ئێجگار زۆرە بكرێت، بەڵام لە ئێستادا ئاواتەخوازم بڕیارەكە هەڵبوەشێتەوە، چونكە بەرپرسان لە وەزارەتی ڕۆشنبیریی دەبێت لەوە دڵنیابن، دامەزراندنەوەی سیستمی سانسۆری دەوڵەتی بەو مۆدێلە كلاسیكییەی زەمانی بەعس، وەك ئەوان بیری لێدەكەنەوە، خەیاڵێكی منداڵانە و ناتەندروستە، سانسۆر جارێكی تر ناگەڕێتەوە بۆ كوردستان. سانسۆر و ئەو عەقڵییەتەشی بڕوای پێیەتی جێگایان وەزارەتی ڕۆشنبیریی نییە، بەڵكو جێگایان مۆزەخانەكانە.
فەرمانەكەی وەزیری ڕۆشنبیری
