لە بەدرخانییەكانەوە بۆ سمتی كارداشیان

22-04-2017 08:06

 

119 ساڵ لەمەوبەر‌و لە22ی نیسانی 1898دا، ماڵباتی بەدرخانییەكان، لە هەلومەرجێكی سیاسی نائاسایی‌و لە وڵاتێك كە هی خۆیان نەبووە‌و لەسەر گیرفانی خۆیان، بۆ یەكەمینجار ڕۆژنامەیەكیان لە قاهیرەی پایتەختی میسر بە زمانی كوردی‌و بەناوی (كوردستان)ەوە دەركرد، دواتریش لەچەند وڵاتێكی تری ئەوروپی‌و لە خولی یەكەمیدا تا 31 ژمارەی لێ‌ دەرچوێنرا.

 

گەر لە لاپەڕەكانی چەند ژمارەیەكی ئەو ڕۆژنامەیە بڕوانین‌و شیكارێكی خێرای ناوەڕۆكەكەی بكەین، ئەوا ئەو بەو ئەنجامە دەگەین كە بەدرخانییەكان خاوەنی دیدگا‌و ئەجێندا‌و پەیامی سیاسی‌و نیشتیمانی‌و ڕۆشنگەری بوون، بەو مانایەی دەشێ‌ ئەو ڕۆژنامەگەرییەی ئەوان سەرپێیانخست، بە ڕۆژنامەگەرییەكی پابەند‌و بەرپرسیار -كە مەبەست لێی پابەندی نیشتیمانییە- وەسفبكەین.

 

دوای تێپەڕبوونی ئەو مێژووە دوورو درێژەی رۆژنامەوانیی كوردی -ئەگەرچی بەتەمەنبوونی ڕۆژنامەوانیی ناكرێتە پێوەری میدیایەكی تەندروست-، هەروەها ئەو هەموو گۆڕانكارییە گەورەی لە دنیادا‌و لەڕووی جۆرێتیەوە بەسەر میدیادا هاتووە، بەتایبەتی لەم سەردەمەدا، كە لێشاوی زانیارییەكان‌و تەكنەلۆژیای میدیایی گەیشتووەتە ترۆپك، كەچی تا ئەم ساتەوەختەش میدیای كوردی لەباریدا نەبووە بەدرخانییەكان تێپەڕێنێت، لەكاتێكدا ئەوان لە تاراوگە‌و بەتوانایەكی دارایی‌و مرۆیی‌و تەكنەلۆژی سنورداری ئەو زەمەنەوە، توانییان مێژوویەكی گەش بۆ خۆیان‌و میللەتەكەیان بنوسنەوە.

 

لەئێستادا‌و لە سایەی حكومڕانی خۆماڵی كوردیدا‌و لەگەڵ بوونی لانی كەمی ئازادی ڕۆژنامەوانیی لە هەرێمی كوردستاندا –بە هەموو ئەو تێبینیانەی لەسەری هەیە-، سەرباری بوونی توانایەكی زۆری مرۆیی‌و دارایی‌و تەكنەلۆژی، كەچی میدیای كوردی نەك هەر نەیتوانیووە ببێتە دەسەڵاتێكی چاودێر‌و كارا بەسەر سێ‌ دەسەڵاتەكەی تری (یاسادانان‌و راپەڕاند‌و دادوەری)، بەڵكو هێندە بێ‌ ئەجێندا‌و بێ‌ ئامانج‌و بێ‌ سیاسەتی میدیاییە، كە هیچ پێوەر‌و شوناسێك نایگرێتەوە. بۆ نموونە كێ‌ هەیە پێمان بڵێ‌ چ پەیامێك لە هەواڵە وروژێنەرەكانی (سمتی كیم كارداشیان، عەزیە تەنكەكەی مریام فارس، خۆ روتكردنەوەی میراندا كیر، جلی خەوەكەی ئەحلام، شەوی بوكێنیەكەی كچێكی عەرەب‌و قەبارەی ئەندامی نێرینەی كریسیانۆ رۆناڵدۆ‌و....هتد) هەیە؟ لەكاتێكدا بێشكم لەوەی بەشێكی زۆر لە وەرگران -جەماوەر- هەر نازانن هەندێك لەم ناوانە كێن‌و ئیشیان چییە.

 

خۆ ئەگەر ئەمەی لە میدیای كوردیدا ڕوودەدات (ڕۆژنامەوانیی زەرد) بێت، كە بابەتەكانی وروژاندن‌و سێكس‌و تاوان بڵاودەكاتەوە‌و ئامانج لێی بازرگانییە، ئەوا دەكرێ‌ ڕۆژنامە‌و گۆڤاری تایبەتمەندی بەخۆی هەبێت -ئەگەرچی ئەم جۆرە لە ڕۆژنامەوانی ڕەچاوی بنەما ئاكارییەكان ناكات-، یان میدیاكاری كورد تەنیا بۆ فرۆشی ڕۆژنامەكەی‌و زیادكردنی ژمارەی سەردانكەرانی ماڵپەڕەكانیان، گوێناداتە ئەوەی چی دەكات‌و چ پەیامێك بڵاودەكاتەوە، وەك هاوپیشەیەكی ڕۆژنامەنوسم، كە سەرنوسەرە پێی وتم "گەر ئەو بابەتە وروژێنەرانە بڵاونەكەینەوە كەس نامانخوێنێتەوە".

 

سەیرە، میدیایەك هێندە كۆڵەوار بێت، لەنێو ئەو هەموو زانیاری‌و ڕووداوانەی لە دەوروبەرماندان، مانەوەی خۆی بە بڵاوكردنەوەی وێنەی ڕوت‌و ژیانی تایبەتی كەسەكانەوە ببەستێتەوە، ئیدی بە چ ڕوویەكەوە بڵێین 119 ساڵ لەمەوبەری بەدرخانیەكانمان تێپەڕاندووە.