تارماییەكانی نەوەی شاخ

29-11-2017 08:34

 

زۆربەی كۆمەڵگاكان بەقۆناغی شۆڕش و ڕزگاربوندا ڕۆیشتون، لەم قۆناغەدا شۆڕشگێڕەكان دژی دوژمن وەستاون و خەباتی چەكدارییان ئەنجامداوە بۆ ڕزگاریی، زۆربەی شۆڕشگێڕەكانی دونیا لە قۆناغی شۆڕشگێڕیدا سەركردەی خۆشەویست و جوان بون لای گەلەكەیان، بەڵام قۆناغی دوای شۆڕش قۆناغی مەترسیدارە بۆ زۆربەی شۆڕشگێڕەكان، شۆڕش بەمانا سۆسیۆلۆژییەكەی كە بریتییە لە گۆڕانكاری گەورە لە بونیادی كۆمەڵایەتی و كۆمەڵگای بەرەو گۆڕانكاری گەورە بردووە، بەڵام گۆڕانكارییەكان لەدوای گرتنەدەستی دەسەڵات لەلایەن شۆڕشگێڕەكانەوە وەستاوە و بەرەو قۆناغی پێش شۆڕش گەڕاوەتەوە، دروستبونی دەسەڵاتێكی دیكتاتۆری لەلایەن شۆڕشگێڕەكان ئەگەرێكی كراوەیە بۆ هەمو شۆڕشەكانی جیهان، جیهان نمونەی زۆری شۆڕشگێرە دیكتاتۆرەكانی بەخۆوە بینیوە.

 

جۆرج ئۆروێل لە ڕێگەی ڕۆمانی (مەزرای ئاژەڵان) وێنای شۆڕش و دوای شۆڕش و دیكتاتۆریمان بۆدەكات لە زمانی ئاژەڵانەوە، ڕۆمانەكە لە زمانی ئاژەڵانەوە وێنای شۆڕشی ئۆكتۆبەری 1917ی ڕوسیامان بۆ دەكات، فكرەی ڕۆمانەكە بۆ گشت شۆڕشەكانی دونیا دەگونجێت بێتەدی، سەرەتا ئاژەڵەكان بەناوی چەندین خەون و ئومێدی ژیانێكی باشترو ڕزگاربون شۆڕش دەكەن، دواتر بەرازەكان دەبنە دیكتاتۆری مەزراكەو دەست بەسەر هەمو شتێدا دەگرن‌و سیستمێكی دیكتاتۆری ترسناك دروستدەكەن، لەناو بەرازەكانیش ناكۆكی دروستدەبێت لەپێناو دەسەڵاتدا، بەگشتی لەمەزرای ئاژەڵاندا سیستمێكی ستەمكار دروست دەبێت و ئاژەڵەكانی تر خۆزگە بۆ پێش شۆڕش دەخوازن، شۆڕشگێرەكانی دوێنێ دەبنە دیكتاتۆر و ئومێدكوژی ئەمڕۆ، خولانەوەیە لە دەوری بازنەیەك لە دیكتاتۆرییەوە بۆ شۆڕش و لە شۆڕشەوە بۆ دیكتاتۆرەكانی شۆڕش، ئەگەری دیكتاتۆری بۆ شۆڕشگێرەكان ئەگەرێكی كراوەیە، وەك ڤیدڵ كاستڕۆ لە كوبا و شۆڕشی ئۆكتۆبەری ڕوسیاو ستالین، ئەمانە هەمو خەونەكانی شۆڕشیان كردە كابوس بۆ گەلەكەیان و بە ملیۆنان مرۆڤیان كردە قوربانی ئایدۆلۆجیاكانیان، بونە ستایلێكی ناشیرین بۆ دونیا و شۆڕشگێڕو دیكتاتۆرییان كردە دوو هاوڕێ.

 

نەوەی شاخ لەهەرێمی كوردستان ئەوانەن لە شەستەكانەوە تا ڕاپەڕین لە شاخ بون و لە خەباتی چەكداریدا بەشداربون، نەوەی شاخ نەوەیەكی ویستراو بون لە قۆناغی شۆڕشداو پێویست بون، هەمو جوانیەكانی نەوەی شاخ كۆتایی دێت كاتێك دوای ڕاپەڕین دێنەناو شارو كۆنتڕۆڵی حكومەت و دامودەزگاكان دەكەن، تێكەڵی پارە دەبن و هەمو ئومێدەكان دەكوژن، وەك هۆشیمنە شۆڕشگێڕی ڤێتنام وتی بۆ ئەوەی شۆڕش بەرەو گەندەڵی و ناشیرینی بچێت ئەوا شۆڕشگێڕەكانی پڕبكە لەپارەو غەرقیان بكە، واتا دەسەڵات و پارە تاقیگەیەكن بۆ شۆڕشگێرەكان كەتیایدا زۆربەیان چۆكدادەدەن و بەرەو پارەو پۆست پەرستی دەڕۆن و بنەماكانی شۆڕش لە بیردەكەن و ئامادەی شەڕی ناوخۆشن، كۆنتڕۆڵكردنی تەواوی جومگەكانی دەسەڵات دوای ڕاپەڕین لەلایەن شۆڕشگێڕەكانەوە هەڵەیەكی ترسناك بو، وەك نەوشیروان مستەفا لەدوای ڕاپەڕین دەڵێت دەبێت سەركردەكانی شاخ كۆنتڕۆڵی دەزگاكانی دەوڵەت و شار نەكەن بەڵكو دەبێت كەسانی تەكنۆكڕات ئەم كارانە بگرنەدەست، بەڵام دوای ڕاپەڕین نەوەی شاخ كۆنتڕۆڵی دەزگاكان دەكات و بەرژەوەندی ماددی سەرهەڵدەدات، ئەمەش دەبێتەهۆی دروستبونی شەڕی ناوخۆی یەكێتی و پارتی لەسەر پارەو داهاتی گومرگەكان، لەم كاتەدا ئومێدەكانی شۆڕش كۆتاییان دێت و شەڕی براكوژی شەرعیەتی پێدەدرێت لەلایەن شۆڕشگێڕەكانی دوێنێوە، دواتر دەستبردن بۆ خیانەتی نیشتمانی و دروستكردنی دو ئیدارەیی و كۆنتڕۆڵی دەسەڵاتی سیاسی و ڕێزنەگرتن لە دیموكراسی و دواتر برسیكردن و گەیشتنە قۆناغی مەترسیداری ئەمڕۆ، زۆرینەی نەوەی شاخ لەدوای ڕاپەڕینەوە خەونەكانی شۆڕشیان كردە كابوس، دوای چارەكە سەدەیەك بۆ نەوەی شاخ بەدەسەڵات و پارەوە ئەمڕۆی بەرهەم هێناوە، وێرانی ئەمڕۆ بەرهەمی عەقڵیەتی شۆڕشگێڕەكانە، ئەزمونی چارەكە سەدەیەكی نەوەی شاخ بەم ستایلە وێرانی و تاڵانیە شایانی تێپەڕاندنە، سەرسپیكردن بەدیار ئەم ستایلە كلاسیكەوە دەبێت كۆتایی بێت.

 

كوڕو كچەكانی نەوەی شاخ لەزۆر پۆستدا بونیان هەیە، نەوەی شار گەیشتونەتە بەشێكی جومگەكانی دەسەڵات وەك سەرۆكی پەرلەمان د.یوسف، بەڵام عەقڵیەتی نەوەی شاخ ئێستاش بڕیاردەرە، نەوەی شار لەشار یان دەرەوەی هەرێم پێگەیشتون، بەشێكی نەوەی شار هێشتا لەژێر كولتوری نەوەی شاخدایەو ناتوانێت بڕیار بدات، نێچیرڤان بارزانی وەك نەوەی شار تائێستاش لەژێر كاریگەری نەوەی شاخدایەوە خۆی بڕیاردەرنیە، زۆربەی حزبەكانیش تا ئەمڕۆ ململانێی نەوەی شاخ و شاریان تێدایە، بزوتنەوەی گۆڕان ئێستا گیری خواردوە بەدەست نەوەی شاخ، گۆڕان بزوتنەوەیەكی ئازاو بوێرە، بەڵام ئێستا خاوبونەوەیەك لە بزوتنەوەكەدا هەیە، نەوەی شاریش ململانێی نەوەی شاخی ناو بزوتنەوەكە دەكات، تا لە بڕیارە كلاسیك و نەرمەكانی ڕزگاری ببێت و ببێتەوە بزوتنەوە كاریگەرەكەی جاران، نەوشیروان مستەفا وەك نەوەی شاخ تێڕوانینەكانی جیاواز بو بۆ حكومڕانی و گرتنەدەستی تەواوی دەسەڵات لەلایەن نەوەی شاخ و بەمەترسی دەزانی، ئەمڕۆ كوڕو كچەكانی نەوەی شاخ لەدەسەڵات و حیزبەكاندا بەمیرات پۆستەكانیان وەرگرتوە، جێگەی ئومێد نین چونكە تا ئەمڕۆش نەیانتوانیوە لە كولتوری نەوەی شاخ بۆ حكومڕانی ڕزگاریان ببێت، هەموان داهاتی هەرێم دەخۆن بەناوی شەرعیەتی شۆڕشگێڕیەوە.

 

پێویستە هێزی تازەو بوێر سەرهەڵبدات و ئەم ستایلە كلاسیكە تێپەڕێنێت، چونكە بەناوی شۆڕشگێڕیەوە كۆنتڕۆڵی یاسا و هێزی سەربازی و داهات كراوە، ئەم ستایلە ناشیرینە دوای ئەزمونی چارەكە سەدەیەك دەبێت تێپەڕێنرێت، چونكە فەشەلیان هێناوە لە خۆشكردنی ژیانی خەڵك، برسیكردن و لاوازبوونی ئیرادەی سیاسی و ستەمكاری سیاسی بەرهەمی چارەكە سەدەیەكی حكومڕانی نەوەی شاخە، تا ئەمڕۆش تارماییە خراپەكانی نەوەی شاخ بونیان هەیە وەك خۆسەپاندنی سیاسی و گەندەڵی و ڕێزنەگرتنی بنەماكانی دیموكراسی و تیرۆری ڕۆژنامەنوسان و عاشقی كورسی وپۆست و خێڵ پەرستی و ناوچەگەرێتی‌و.. تادوایی ، كارەساتە تا ئەمڕۆش بەشێكی خەڵك متمانە بەم هێزانە دەكات!.