بڕیاردان لە بەشداری، یان بایكۆتكردنی پڕۆسەی سیاسی لە عێراق وەك ناڕەزایەتییەك لە بەرامبەر ئەنجامی دوا هەڵبژاردنی پەرلەمان و هەڵوێستی كۆمیسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكانی عێراق، یەكێك لە گرنگترین ئەم پرسانەیە، كە بزووتنەوەی گۆڕان، هاوپەیمانی دیموكراسی و دادپەروەری، كۆمەڵی ئیسلامی و یەكگرتووی ئیسلامی، خستۆتە بەردەم نواندنی هەڵوێستەوە.
بەر لەوەی ئەم هێزە سیاسییانە دوا هەڵوێستی خۆیان نیشاندابێ، بەشێك لە ئەندام و هەوادارانیان، لەڕێی میدیا و تۆڕەكانی پەیوەندی كۆمەڵایەتییەوە، بیروبۆچوونی خۆیان ڕاگەیاندووە. پرسیار ئەوەیە، ئەم هێزانە دەچنە ژێر گوشاری ئەم تۆڕانەی پەیوەندییەوە، یان دادەنیشن و وردتر كۆی لایەنە پۆزەتیڤ و نێگەتیڤەكانی پرسەكە هەڵدەسەنگێنن و وەك هێزی خاوەن پرینسیپ، سیاسییانە بڕیار دەدەن، نەك لە ژێر كاریگەری هەڵوێستی ناسیاسی و درشتی میدیاییەوە.
بە دڵنیاییەوە بڕیاردان لە وەها پرسێك بە هەر بارێكیدا بێت، وەك ئاسان نییە، بێ كێشەش نابێ، بەڵام دەبێ بزانین هێزی سیاسی لەڕێی ئەم هەڵوێستانەوە دەتوانێ كاریگەرتر لە بەشداری ململانێی سیاسیدا بمێنێتەوەو ناسنامەی سیاسی و ستراتیژی كاری سیاسی خۆی دیاریبكات، نابێ لە ژێر فشاردا بڕیار بدات، دەبێ قازانجی سیاسی و ئایندەیی حیزبەكە، لە سەروو چەند هەڵوێستێكی بێ بیركردنەوەی قوڵ ببینێت. هەروەكچۆن دەبێ هێزی ئەوەیشی هەبێت بڕوا بە ئەندام و لایەنگران و دەنگدەرانی خۆی بهێنێت، كە قازانجی گەورەی سیاسی لە چ گۆشەیەكەوە ڕوونتر دەردەكەوێ.
لێرەدا هەوڵدەدەم، پێچەوانەی هەڵوێستی سەرەتای خۆم، كە بێ بیركردنەوەی ورد لەڕێی تیڤییەوە خستبوومە ڕوو، بۆچوونم سەبارەت بەم پرسە، پرسی بەشداریكرن لە پڕۆسەی سیاسی عێراق و ڕەتكردنەوەی بایكۆت، بەم چەند خاڵە دەستنیشان بكەم.
1. بەشداریكرن لە پڕۆسەی سیاسی عێراق، واتە هێشتنەوەی ئەم هێزە سیاسییانە لەنێو وێنە سیاسییە گەورەكەدا لە ئاستی سیاسی و پەیوەندی و بەریەككەوتنی دیپلۆماسی لەگەڵ كۆی هێزە عێراقی و ناوچەیی و نێودەوڵەتییەكاندا.
2. بەشداریكرن دەرفەتی زیاتر بۆ ئەم هێزە ناڕازییانەی ئەنجامەكانی هەڵبژاردن دەڕەخسێنێ، تا لە ئاستی عێراقی بتوانن پەیوەندی و تێگەیشتنی هاوبەش سەبارەت بە دۆخی هەرێمی كوردستان و هەژموونی پارتی و یەكێتی بەسەر كۆی دەزگاو دامەزراوەكانی چەكداری و ئەمنی و دادگا و سامانی گشتییەوە، دروستبكرێت. دەبێ بشزانین بەشداریكردن مانای هاوهەڵوێستی، یان كاری هاوبەش لەگەڵ پارتی و یەكێتی لە بەغدا ناگەیەنێت، بەڵكو ئەم چوار هێزە دەتوانن وەك یەك فراكسیۆن لە پەرلەمانی عێراق بە ئەجێندای سیاسی و نەتەوەیی هاوبەشەوە، كاری هاوبەش لە پێناو دۆزی سیاسی و بەرژەوەندی گشتی خەڵكی كوردستاندا بكەن.
3. هەموو هێزێكی سیاسی نوێ بەر لە هەر شتێك دەبێ هەوڵی ناساندنی ناسنامەی سیاسی خۆی لەسەر ئاستی عێراق و ناوچەكەو وڵاتان، بە ڕێگەی دیپلۆماسی بدات، بەغداش بۆ ئێمە باشترین سەنتەری ئەم دەربازبوونەیە لە جوگرافیای بچووكی پەیوەندی سیاسی. بایكۆت ئەم كەناڵە بە تەواوی بەرتەسك و بچووك دەكاتەوە، وا دەكات لە نێو بازنەی ڕووبەرێكی لۆكاڵی هەرێمی كوردستاندا بمێنینەوە.
4. بەشدارینەكردن لە عێراق، لە پلەی یەكەمدا، واتە بایكۆتی كۆمەڵێك هێزی براوەی وەك لیستەكانی (سەدر، فەتح، نەسر و حیكمەو ....)، نەك بایكۆتی پارتی و یەكێتی، لە كاتێكدا ناڕەزایەتییەكانی ئەم هێزانە لە بەرامبەر ساختەكارییەكانی پارتی و یەكێتییە لە هەرێم، نەك لە بەرامبەر لیستە عێراقییەكان لە ناوەڕاست و باشوری عێراقدا.
5. بەر لە بڕیاردان لە بایكۆت، دەبێ بە وردی بیر لە وەڵامدانەوەی پرسیاری دەنگدەران بكرێتەوە، كاتێك تۆ لە ئاستی عێراق بڕیاری بایكۆتی سیاسیتدا، چۆن وەڵامی ئەندام و لایەنگر و دەنگدەرانی حیزبەكەت دەدەیتەوە لە بەرامبەر بەشداری و مانەوەت لە دەسەڵاتە خۆجێییەكانی هەرێمی كوردستاندا؟ ئەگەر ئەم ڕاستییەش بزانین نیگەرانییەكانی ئەم هێزانە سەبارەت بە پرسی ساختەكارییەكانی هەڵبژاردن، هێندەی ڕوو لە دەسەڵاتدارانی پارتی و یەكێتییە لە هەرێم، هێندە ڕوو لە بەغدا نییە. بۆیە لەبری بیركردنەوە لە بایكۆتی بەغدا، باشتر وایە بە وردی بیر لە بایكۆتی بەشداری سیاسی لە دەسەڵاتە جیا جیاكانی هەرێمی كوردستان بكرێتەوە.
6. لە پرسی بایكۆتدا هەمیشە گومانێك بۆ بەشداری بچووكتر لە حیزب دەمێنێتەوە، واتە ئەگەر وەك نموونەی گریمانەیی قسەی لەبارەوە بكەین، كاتێك وەك حیزب بڕیاری بایكۆت درا، بەڵام ژمارەیەك لە پەرلەمانتارە دەرچووەكان بە بڕیارەكەوە پابەند نەبوون، چۆن وەڵامی دەنگدەران دەدەنەوە؟ یان كێ دەتوانێت دڵنیایی تەواو بدات، كە ئەم هێزانە هەموویان وەك یەك و تاسەر بە بڕیاری بایكۆتكردنەوە پابەند دەبن، بەتایبەت (یەكگرتووی ئیسلامی) ئایا دەتوانێ پەرلەمانتارەكەی بادینانی بە پابەندبوون بە بڕیاری بایكۆتی سیاسییەوە تا كۆتایی پڕۆسەكە، ڕازیبكات؟
7. بۆ هەر كەسێك ورد سەیری كۆی دیمەنەكە بە گەورەیی بكات، نەك لە گۆشەیەكی بچووكەوە، ئەم هێزانە بڕوایان وایە لەڕێی بایكۆتەوە هەڵوێست بۆ مێژوو تۆماردەكەن (هەڵوێست لە بەرامبەر ساختەكارییەكانی هەڵبژاردن لە عێراقدا)، واتە جگە لە تۆماركردنی هەڵوێست هیچی دیكە ناكەن. بە دڵنیاییەوە تۆماركردنی هەڵوێست لە كاتی خۆیدا لە پڕۆسەی سیاسی و ململانێی سیاسیدا گرنگە، بەڵام هێشتا كات و ڕووداوی دیكە زۆرن بۆ نیشاندانی هەڵوێستەكان، چونكە بە بڕوای من لە ئێستادا ئەم هەڵوێست تۆماركردنە، جگە لە نواندنی هەڵوێستێكی ڕووت، هیچی دیكە نابێ و ناتوانێ هیچ كاریگەرییەكیش نە لە درزخستنە نێو پڕۆسەی سیاسی عێراقدا دروستبكات، نە وڵاتانی ناوچەیی و جیهانی بە قازانجی پرسی دیموكراسی و بەهێزكردنی پێگەی سیاسی ئەم حیزبانە بێنێتە سەر خەت، هەروەكچۆن لە ڕووی جەماوەریشەوە، پێناچێت ئەنجامی دڵخۆشكەر بە دەستەوە بدات. واتە پرسی بایكۆت لە ئێستادا، ناتوانێ هیچ خزمەتێكی گرنگ بە بەرژەوەندی ئەم هێزە سیاسییانە بكات، بۆیە بەشداریكردن لە پڕۆسەكە، بڕیارێكی ژیرانەترە لە ڕووی سیاسی و دیپلۆماسییەوە.
8. هەمووان و ئەم هێزە سیاسیانەیش، كە تا ئێستا لە نێوان بەشداریكردن و بایكۆتی سیاسیدا دێن و دەچن، دەزانین كە بەرپرسی یەكەم لە ساختەكارییەكانی هەڵبژاردنی عێراق لە ڕووی قانونییەوە، كۆمیسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكانی عێراقە، تایبەت كاتێك ئامادەی گوێگرتن و پیداچوونەوە بە سكاڵای لایەنە سیاسییە ناڕازییەكانی ئەنجامی هەڵبژاردن نابێت، ئەمە لەلایەك، لەلایەكی دیكەوە، ئەو گوشارانەی وا دەكات ئەنجامەكانی هەڵبژاردن بەبێ پێداچوونەوە بە سكاڵاكان بەخێرایی پەسەند بكرێت، گوشاری ناوچەیی و نێودەوڵەتین، نەك عێراقی. ئەمریكا و ئێران و وڵاتانی دیكەی ناوچەكە بە دوای سەقامگیری سیاسی و ئارامی عێراقدا دەگەڕێن، ئەمەش یەكەم ئەزموونی هەڵبژاردنی دوای سەركەوتن بەسەر داعشە لە عێراقدا، بۆیە بە هەر جۆرێك بێت، سەرخستنی ئەزموونەكەیان لە سكاڵای چەند لایەنێكی سیاسی پێ گرنگترە، تایبەت ئەگەر ئەم ڕاستییەش بزانین، بایكۆتی ئەم هێزانە لەسەر ئاستی گشتی پڕۆسەكەدا ناتوانێ هیچ كەلێنێكی قانونی و سیاسی دروستبكات. ئایا لە ڕێی بایكۆتی سیاسییەوە دەتوانرێ هیج گۆڕانێك لە ستافی كۆمیسیۆنی هەڵبژاردنەكاندا بكرێ، ئایا بایكۆت، ئەمریكا و ئێران و وڵاتانی دیكەیش كە پشتگیری خۆیان بۆ سەركەوتنی پڕۆسەكە ڕاگەیاندووە، دەتوانێ هیج ئاڵوگۆڕێك لەم هەڵوێستانەیاندا بێنێتەدی؟ بە بڕوای من وەڵامی ئەم پرسیارانە پۆزەتیڤ نین، بۆیە بڕیاردان بۆ بەشداریكردن لە پڕۆسەی سیاسی عێراقدا بڕیارێكی ژیرانەترە لە ڕووی سیاسی و دیپلۆماسییەوە، تا بڕیاردان لە بایكۆت.