ئەركی ڕۆشنبیر لە دونیایەكی تاریكدا چییە؟

05-09-2018 09:11

 

بەبۆچوونی من ئەركی ڕۆشنبیر لە هەموو ساتەوەختێكی مێژووییدا، بە تاریك و ناتاریكییەوە، هەر ئەوەیە باوەڕی بە هێزی وشەو بە توانای نووسین لەقنەبێت، گومان لەوە نەكات كە هۆشیاریی دەتوانێت دونیا دەسكاریبكات، دوودڵ نەبێت لەوەی كە گوتنی هەقیقەت هەمیشە كردەیەكی شۆڕشگێڕانەیە. ڕۆشنبیر دەبێت لە خەمی پەرەدانبێت بەو هۆشیارییەی كە توانای جیاكردنەوەی درۆ لە ڕاستیی و دەمامك لە دەموچاوی ڕاستەقینەو وشەی ساختەی لە وشەی ڕاستگۆ هەبێت.

 

هەرگیز ڕەچەتەیەكی حازر بۆ گۆڕان و دەسكاریكردنی دونیا بوونی نەبووەو بوونیشی نابێت، هەركەسێكیش بیەوێت ئەو ڕەچەتەیە بنووسێت، دڵنیابێت لەوەی ڕەچەتەیەكی هەڵەو زۆرجار ترسناكیش دەبێت. ئەوەی گرنگە مەسەلەی كۆڵەندان‌و ڕاستیی وتن و خۆنەدۆڕاندنە ئەركی سەرەكیی ڕۆشنبیر و ناڕۆشنبیر ئەوەیە نەبن‌و نەیانەوێت ببن بە بەشێك لەو دونیا ناشیرینەی لەئاردایە. ئەوەی زۆر گرنگە ئەوەیە مرۆڤ توانای جیاكردنەوەی هەڵە لە ڕاستیی‌و شیاو لە نەشیاو و باش لە خراپ، لەدەستنەدات. باوەڕی بەو درۆیانە نەبێت كە لەمڕۆدا توانای زۆر گەورەی بڵاوبوونەوەو گەیشتنیان بەهەموو گوێچەكەیەك لەبەردەستدایە. لە پارە و كڕین و چاندنی تەماحی گەورەوە بیگرە، تا بە دەزگا زلەكانی شۆرینەوەی مێشك و گەوجاندن و بەلاڕێدابردن دەگات. نەهێڵێت ئەو تاریكاییەی لە فۆرمی جیاوازدا بەرهەمدەهێنرێت بگاتە ناو زەین و دیدی خۆی و دیدی زۆرینەی كۆمەڵگاكەی. لەوە دڵنیابێت كە لە ویژدانی تاكەكەسیی‌و كۆمەڵایەتیدا ئاستی جیاوازی هۆشیاریی بەسەریەكدا كۆدەبنەوە تا لەدوا دەرەنجامدا دۆخێك دروستدەكەن كە نەكرێت درۆ و پارە و فشار و زۆربۆهێنان، تا دوا سات بەردەوامبن.

 

ئەمڕۆ، كە لە دونیای ئێمەدا هێزێكی سیاسیی بوونی نییەو بوونی نەماوە كە بتوانێت ئەگەرێكی تر بخاتە بەردەمی كۆمەڵگای ئێمە، ئەوەی ماوە باوەڕبوونە بە ئینسان و بە هۆشیاریی و بە ڕاستگۆیی، بە توانای مرۆڤ لە جیاكردنەوەی باش لە خراپ و مانا لە بێمانایی و هەڵە لە ڕاست. ئەوەی ماوە درێژەدانە بە بەرگریكردن لە بەها ئینسانییە سەرەكیی و بنەڕەتییەكان، لە مافەكان، لە ڕێزگرتن، لە بینینی مرۆڤ وەك بەهایەكی بەرز، لە یەكسانیی، لە كەرامەتی تاكەكەسیی و گشتیی، لەو مانایانەی سیاسەت كە وەك چالاكیی هەرە گرنگی دروستكردنی ژیانێكی گشتیی و پێكەوەیی هێمن و ئازاد دەیبینێت. هەموو ئەمانە ئەمڕۆكە لە دونیای ئێمەدا لەژێر هەڕەشە و پەلاماردان و سوكایەتیپێكردنی گەورەدان. مرۆڤ بەگشتیی و ڕۆشنبیر بەتایبەتی تا دەمرێت پێویستە بەرگریی لەو بەهایانە بكات، لەڕاستیشدا تەنها ژیانێك بەشناكات بۆ بەرگریكردن لەو پرنسیپانەی باسمكردن. بۆیە مرۆڤی ڕاستەقینە، چ ڕۆشنبیر بێت چ شتێكی دیكە، كاتی ئەوەی نابێت تاریك و ڕەشبین و بەزیوبێت.

 

هەمیشە شتێك هەیە مرۆڤ بتوانێت بەرگریی لێبكات، بێمافییەك هەیە بەگژیدابچێتەوە. ئەوەی ئەمڕۆ لەهەموو كات زیاتر پێویستە مرۆڤێكە كە بڵێت نا، نا بەوەی دروستكراوە و دروستدەكرێت. ئەركی ئەخلاقیی ژمارە یەكی ڕۆشنبیر لە ئێستادا ئەوەیە ئەو ”نا“ بێژە بین، ئەو كەسەبێت كە سەر نەلەقێنێت و نەڵێت بەڵێ، گەر مردیش توانیبێتی ”نا“ یەك، یان كۆمەڵێك ”نا“ی لەدوای خۆی بۆ نەوەكانی تر بەجێهێشتبێت.