پۆپۆلیزم و سیاسیە پیشەكارەكان

18-03-2019 01:54


پۆپۆلیزم یان عەوامچێتی سیاسی، شەپۆلێكی بەربڵاوی سیاسییە لە كۆمەڵگا تازە پەرەسەندووەكاندا كە لە دەرەوەی ئایدۆلۆژیا، بە كۆمەڵێك چەمك و كەرەستەی سیاسی سەرنجڕاكێش، ئیش لەسەر جەزبی سیاسیانەی جەماوەر دەكات‌و لێزانانە بەشان و باڵی مەبدەئی ئایدۆلۆژی و ئاینیی زۆرینەدا هەڵدەدات، لەپێناو فریودان و كۆكردنەوەی هەرچی زیاتری كۆمەڵانی خەڵك لە دەوری خۆی، هەروەها دیواری سیاسی پۆپۆلیزم پڕە لە بەڵێن و دروشمی ئارایشتكراو تا ئەوكاتەی متمانەی خەڵك و هاوڵاتیان بەدەست دێنن و دەسەڵات وەردەگرن.

كاتێك پۆپۆلیستەكان دەستیان دەگاتە دەسەڵات، بەڕەی سیاسییان ئاوەژوو دەكەنەوەو مەودای ئابوری و سیاسی پاواندەكەن و ماف و ئازادی تاك بەرتەسك دەكەنەوەو پلۆرالیزم تێكدەشكێنن.

سیاسیە پیشەكارەكان، وەك پێشەنگ و جڵەوگیری پۆپۆلیزم، لەكۆمەڵگا تازە گەشەسەندووەكاندا، برەو بە نەخشەی سیاسی هەلپەرستانەی خۆیان دەدەن‌و لە بەرگێكی عەوامچێتیانەدا، بە سازدانی كەرنەڤاڵی پڕ حەماسەت و جوڵاندنی باری سایكۆلۆژیەتی خەڵك‌و فرۆشتنەوەی پێشینەی سیاسی و خەباتی چەكدارانەی خۆیان، بە نەوەی دوای شۆڕش، هەموو ئەمانە كۆمەڵێك خەسڵەتی سیاسین كە حزب و سیاسیە پیشەكارو پۆپۆلیستەكان، پێی دەناسرێنەوە.

پۆپۆلیستەكان بۆ گەیشتن بە دەسەڵاتی سیاسی، بەشێوەیەكی بەرنامە بۆ داڕێژراو، سواری شەپۆلی ناڕەزایەتیەكانی خەڵك دەبن و خۆیان بە پلاتفۆڕم و كارنامەی ڕێكخراوە ڕادیكاڵە چەپ و ڕاستەكاندا هەڵدەواسن‌و خۆیان وەك ئەندازیاری گۆڕانكاری ڕادیكاڵانەو هێنانەكایەی سیستمێكی سیاسی باشتر نمایش دەكەن، بۆ ڕاكێشانی سەرنجی هاوڵاتیان و كۆنتڕۆڵكردنی بیركردنەوەیان، فۆڕمی سیاسییان بەناجێگیری دەهێڵنەوەو هەرگیز ئایدۆلۆژیاو چوارچێوەیەكی فكریی دیاریكراویان نییە، تا ئەوكاتەی بە مەكانەتێكی سیاسی و ئابوری دیاریكراو دەگەن، هەرگیز بە پێچەوانەی شەپۆلەكانی كۆمەڵگا هەنگاو ناهاوێژن.

سیاسەتی پۆپۆلیزم، لە دەورانی ئۆپۆزسیۆن بووندا، وەك بەشێك لە خواست و پێداگیریەكانی جەماوەر خۆی پێناسە دەكات و وا خۆی پیشان دەدات كە بایەخ بە گروپەكانی فشارو ڕێكخراوە پیشەیی و جەماوەرییەكان دەدات، تا لەو ڕێگەیەوە باڵانسی جەماوەریی خۆی بەرێتەسەرو زیاتر لە ئامانجە سیاسیە پەنهانیەكانی نزیك ببێتەوە، هەروەها بەشداردەبێت لە دروستكردنی مێژووی كۆمەڵگاو دەورو نەخشی خۆی لە داڕشتنی ئەو مێژووەدا دەبینێت، كاتێكیش دەگاتە ئامانج كە گرتنە دەستی دەسەڵاتە، دەبێتە كێشەیەكی گەورە بۆ هەمووان.

پۆپۆلیستەكان لە كاتێكدا، لە دەرەوەی دەسەڵاتی سیاسین، واپێناسەی كۆمەڵانی خەڵك دەكەن كە ئیلهام بە سیاسیە مەزنەكان، ڕووناكبیران‌و سەركردەكان دەبەخشن، ئیرادەی كۆمەڵگا، وەك ڕەوڕەوەی سیستمی سیاسی بەرەو كەنارێكی ئارام سەیر دەكەن، كاتێكیش خۆیان خاوەنی دەسەڵاتی سیاسین، جەماوەر وەكو خەڵوزی مێژوو سەیر دەكەن‌و دەیكەن بە پاشكۆی ئەو سیستمە سیاسیەی كە خۆیان سەركردایەتی دەكەن.

كوشتنی ڕۆحی نوێكاریی تاك‌و جەزرەبەدانی نوخبەی ڕۆشنبیرو خاوەن ئیرادەی گۆڕانكاریی، هەروەها پەیڕەوكردن و بەكاربردنی شێوازەكانی كۆنتڕۆڵكردن‌و چاودێریكردن‌و سەركوتكردن، ئەمانە بەشێكن لە سیاسەتی پۆپۆلیزم لە دەورانی دەسەڵاتدا، سیاسیە پیشەكارو پۆپۆلیستەكان، هەمان كاوێژكەرانی مێژووی زەبروزەنگ‌و توندووتیژین كە دەیانەوێت، جارێكی تر واقعی نالەباری پێشوو دووبارە بكەنەوە.

شێوازی پەیوەندیی پۆپۆلیستیانە، بەستنەوەی جەماوەرێكی فریودراوە، بە وەهمی سیاسی‌و هەلپەرستی‌و ملكەچی‌و بێ دە سەڵاتییەوە، بە پێچەوانەی سیستمێكی سیاسی كراوەو دیموكراتیك، كە فۆڕمی پەیوەندییە ئابوری و سیاسی و كۆمەڵایەتی و فەرهەنگیەكانی، لەسەر بەشداریی ڕاستەوخۆی هاوڵاتیان و پێكهاتە جیاجیاكان لە بڕیاری سیاسی‌و پرسە هەمەكییەكان وەستاوە.

لەم سەردەمەدا پۆپۆلیزم كێشەیەكی گەورەیە بۆ سیستمی دیموكراسی‌و ئەو كۆمەڵگایانەی پێشەنگن لە نوێكاری سیاسیدا، هەروەها وەك مەترسییەك بۆ سەر دامەزراوە خزمەتگوزاریەكان‌و ڕێكخراوە مرۆییەكان‌و گروپەكانی داكۆكیكار لە مافە مەدەنی و سیاسیەكان و ڕێكخراوە فێمینیستییەكان لێی دەڕوانرێ‌.

پۆپۆلیستەكان خوازیاری دووبارە بوونەوەی هەمان ئەو مێژووەن كە نازیزم‌و فاشیزم لە سەدەی ڕابردوو، كۆمەڵگای ئەوروپییان خستە دەورانێكی مەترسیداری سیاسی و ئابوری و جڤاكییەوە، ئەو مێژووەی (ئۆرویل) ناوی نابوو، مێژووی حیكایەتە گەورەكان، مێژوویەك كە بەقسەی باق‌و بریق‌و چەمكی سەرنجڕاكێش‌و دیماگۆجیەتی سیاسی، لە پشتی مەنەصەكانەوە دەستپێدەكات‌و بەخوێن‌و كوشتارو كوتانەوەو چەپاندن دەگاتە لوتكە.