پەرەگراف- ڕێنوار نەجم
دوای ڕاگەیاندنی ئاگربەست لە ڕۆژاڤای كوردستان و وەستانی هێرشەكانی توركیا، لە ئێستادا ململانێكانی نێوان دەوڵەتی توركیا و كوردانی ڕۆژاڤا پێی ناوەتە قۆناغێكی نوێوە كە قۆناغی دیبلۆماسییە، هەردوو لایەنەكە دەیانەوێت لە ڕووی دیبلۆماسییەوە فشار بخەنەسەر ئەوی دیكە، بۆ ئەو مەبەستەش بەرپرسانی كورد و توركیا دەیانەوێت لەڕێی ئەمەریكاوە هەژموونی خۆیان زیاد بكەن.
"ئایا مەزڵووم كۆبانێ سەردانی ئەمەریكا دەكات؟" ئەمە ئەو پرسیارەیە كە چەند ڕۆژێكە هەموو چاودێرانی دۆخی سوریا و ڕۆژاڤای كوردستان دەیكەن. جەنەراڵە كوردەكە بانگێشتنامەی فەرمیی بەدەستگەیشتووە و توركیاش هەموو هەوڵێك دەدات ئەو سەردانە ڕوونەدات.
دۆناڵد ترەمپ، سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا، زیاد لە جارێك لەڕێی تویتەری خۆیەوە ستایشی مەزڵووم كۆبانێی كردووە و ئاماژەی بۆ ئەوە كردووە كە دەیەوێت لە ئایندەیەكی زوودا چاوی پێی بكەوێت. هاوكات ژمارەیەك لە ئەندامانی كۆنگرێسی ئەمەریكا كە لە لایەن سیناتۆر لیندزی گراهام-ەوە ڕابەرایەتییان دەكرێت، بانگهێشتی جەنەراڵە كوردەكەیان كردووە بۆ واشنتۆن و فشاریان خستووەتە سەر وەزارەتی دەرەوەی وڵاتەكەیان تا فیزای فەرمیی پێبدەن.
لەدوای ئەو هەنگاوەشەوە، ئەنقەرە بەفەرمیی لەڕێی وەزارەتی دادەوە واشنتۆنی ئاگاداركردەوە كە پێویستە هەر كات مەزڵووم كۆبانێ پێی خستە خاكی ئەمەریكاوە دەستگیری بكەن و ڕادەستی توركیای بكەن. توركیا ئەو فەرماندە كوردە بە "تیرۆرست" دەناسێنێت و یاداشتی دەستگیركردنەكەشی ئاڕاستەی پۆلیسی ئینتەرپوڵ كردووە.
لە چاوی توركیادا سەردانێكی لەو شێوەیەی مەزڵووم كۆبانێ بۆ واشنتۆن، شەرعیەتێكی سیاسیی بە هێزەكانی سوریای دیموكرات و پەكەكە و دواجار ئۆتۆنۆمیی ڕۆژاڤاش دەبەخشێت، ئەوەش ئەو خاڵەیە كە توركیا زۆر سڵی لێ دەكاتەوە و هەموو هەوڵێك دەدات نەهێڵێت ڕوو بدات.
مەزڵووم كۆبانێ كە ئێستا لە پەنجاكانی تەمەنیدایە، یەكێك بووە لە ئەندامە باڵاكانی پارتی كرێكارانی كوردستان و لەوێ بەناوی شاهین جیلۆ ناسرابوو، ناوی ڕاستەقینەشی فەرهاد عەبدی شاهینە. لە ساڵانی نەوەتەكاندا بەرپرسی چالاكییەكانی پەكەكە بووە لە ئەوروپا، بەردەوام لەنێوان وڵاتانی ئەڵمانیا، هۆڵەندا و ئیتاڵیادا لە هاتووچۆدا بووە. مەبەستی سەرەكیی چوون بۆ ئەوروپایشی چارەسەركردنی ئەو بریندارییە بووە كە لە قاچیدا هەیبووە، كە تا ئێستاش پێوەی دیارە و لە كاتی ڕۆیشتنیدا كەمێك دەشەلێت. لەساڵی 2011 دا، كاتێك شۆڕشی گەلانی سوریا دەستپێدەكات، مەزڵووم دەگەڕێتەوە بۆ سوریا و دەست بە خەبات دەكات.
جەنەراڵ جۆزێڤ ڤۆتێل، فەرماندەی پێشووی فەرماندەیی ناوەندیی سوپای ئەمەریكا، لەبارەی مەزڵووم كۆبانێ-وە دەڵێت "دەتوانم بڵێم ئەو هاوبەشێكی زۆر متمانەپێكراو و كاریگەری ئێمە بوو. سەركردەیەكی سەربازیی لێهاتوو بوو، هەروەها زۆر ڕێزلێگیراوبوو لەلایەن هەموو ئەوانەی پەیوەندیان لەگەڵیدا هەبوو".
فەرماندە ئەمەریكییەكە دەشڵێت "تەنها مەزڵووم دەیتوانی عەرەب و كورد بەیەكەوە لە هاوپەیمانێتیەكەدا لە دژی داعش كۆبكاتەوە و پێكەوە لە ژینگەیەكی زۆر ئاڵۆزدا ڕایانبگرێت. ئەوە مەزنترین دەستكەوتی سەربازیی ئەو بوو. ئێمە زۆر كۆدەبووینەوە، زۆربەی جار مانگانە دیدارێكی ڕووبەڕوومان هەبوو. بەردەوامیش لەڕێی ڤیدیۆ كۆنفراسەوە لە پەیوەندیدابووین. هەمیشە كەسێكی ئەرێنی و یارمەتیدەربوو لە بەرەوپێشبردنی هەڵمەتەكەدا" وەك ئاماژەدانێك بە هەڵمەتی ڕووبەڕووبوونەوەی داعش.
تا ئێستاش ڕوون نییە ئایا مەزڵووم كۆبانێ سەردانی واشنتۆن دەكات یان نا. هەفتەی ڕابردوو لە كۆنگرەیەكی ڕۆژنامەنووسیدا لەشاری حەسەكە كاتێك ڕۆژنامەنووسان لەبارەی ئەو سەردانەوە پرسیاریان لێ كرد، فەرماندە كوردەكە ڕایگەیاند هەر كاتێك دۆخی ڕۆژاڤا سەقامگیربوو، ئەو كاتە سەردانەكەی ئەنجام دەدات.
ئەلیزا ماركەس، شارەزا لەبواری پرسی كورد و نووسەری كتێبی "خوێن و باوەڕ" كە یەكێكە لە باشترین ئەو كتێبانەی لەبارەی پەكەكەوە نووسراون، لەبارەی ئەو سەردانە چاوەڕوانكراوەوە پێی وایە كە لەیەكەم بینیندا سەردانەكە وادەردەكەوێت كە دەستكەوتبێت بۆ كورد، بەڵام لە كۆتاییدا شتێكی بەتاڵ دەبێت.
"ئەگەر مەزڵووم سەردانەكە بكات، ئەو سەركێشی دەكات و وای پیشان دەدات كە ڕازییە بە بڕیارەكانی ئەمەریكا و سەركێشی بەوەشەوە دەكات كە ڕەنگە بە كابووسێكی یاسایی دەسگیربكرێت" ئەلیز وادەڵێت. هەروەها دەشڵێت "توركیا نیازی خۆی ئاشكراكردووە كە داوای دەستگیركردنی دەكات و بە دڵنیاییشەوە دەیەوێت ڕادەستی بكرێت.
بەوتەی سەرچاوەیەكی نزیك لەو فەرماندەیەی هەسەدە، مەزڵووم كۆبانێ ژیانی هاوسەرگیریی پێكنەهێناوە، بەڵام "وەك خێزانی خۆی" مامەڵە لەگەڵ هاوڕێ شەڕڤانەكانیدا دەكات، "ئەو كەسێكی مێشك كراوە و نەرمە، تینووی زانینە و دەیەوێت ئاگاداری دواین تەكنەلۆژیاكان بێت" ئەوەش بەوتەی سەرچاوەكە بۆ ماڵپەڕی ئەلمۆنیتۆری ئەمەریكی.
هەروەها زیاتر لە بارەی سروشتی مەزڵوومەوە دەڵێت "ئەو كوڕی پزیشكێكی خەڵكی قەزایەكی سەر بە كۆبانێیە و بە هێمنییەكەی بەناوبانگە، تەنانەت لە كاتە زۆر سەختەكانیشدا هەر كەسێكی هێمنە. زۆر بە خێرایی بڕیاری چارەنووسساز دەدات، پێش ئەوەی بڕیاریك بدات، لە ژوورەكەدا دێت و دەچێت و دواتر دەڵێت 'دۆزیمەوە' دواتر دەست بەكار دەكات".
لە ئێستادا هەندێك پێیانوایە ئەگەر مەزڵووم كۆبانی سەردانی ئەمەریكا بكات، ئەوا خۆی بەپێی خۆی دەچێتە ناو داوێكەوە كە بۆی نراوەتەوە، كە دواجار بە دەستگیركردنی و ڕادەستكردنی بە توركیا كۆتایی دێت، گەر كارێكی لەو شێوەیە 20 ساڵ پێش ئێستا لەبەرامبەر عەبدوڵا ئۆجەلاندا كرابێت، چ گەرەنتییەك هەیە بەرامبەر بە ئەم نەكرێت؟ لەو دۆخەشدا ئەوا گورزێكی كوشندە دەبێت لە خەباتی سیاسیی و سەربازیی ڕۆژاڤا.
بەڵام لەڕوویەكی دیكەوە، هەندێك پێیانوایە مەزڵووم كۆبانێ بە چوونی بۆ ئەمەریكا و كۆبوونەوەی لەگەڵ ترەمپ، دۆزی گەلی كورد لە ڕۆژاڤا دەباتە قۆناغێكی دیكەوە و لەسەر ئاستی دونیا شەرعیەتێكی گەورە بۆ ئەو كیانەی كورد بەدەست دەهێنێت، پێشیانوایە مەزڵووم كۆبانێ گەر گەرەنتی لە سەدا سەد لە بەرپرسانی باڵای ئەمەریكا و خودی ترەمپ وەرنەگرێت، ئەوا ئەستەمە سەردانێكی لەو جۆرە ئەنجام بدات.