شەش كوژراو لە سێ ڕۆژدا؛ لە قەزای زاخۆ دیوەخان ڕۆڵی دادگا دەبینێت

22-01-2020 06:32
پۆلیسی دهۆك لە ئەركێكی فەرمیدا. وێنە؛ پەیجی پۆلیسی دهۆك لە فەیسبوك.


پەرەگراف

تەنیا لە ماوەی سێ ڕۆژدا، شەش هاووڵاتی لە سەنتەری قەزای زاخۆ كوژراون، هۆكارێكی زۆربوونی ڕوداوەكان دەگەڕێندرێتەوە بۆ باڵادەستیی دیوەخان لە چارەسەری كاتیی كێشەكاندا لە بری دادگا.

بەپێی بەدواداچونەكانی پەرەگراف، لە چەند ڕۆژی ڕابردودا، زنجیرەیەك ڕوداوی كوشتن لە قەزای زاخۆی پارێزگای دهۆك تۆماركراون و تائێستا لێكۆڵینەوەی دەزگا ئەمنییەكان بە دەرئەنجامی كۆتایی نەگەیشتون.

دوایین ڕوداو، 19ی ئەم مانگە بوو، كاتێك تەرمی دوو برا لە نێو ئۆتۆمبێلێكی جۆری تاكسی دۆزرانەوە لە گەڕەكی تلتەمری زاخۆ.

ئەمیر عەلی، لێپرسراوی ڕاگەیاندی نەخۆشانەی فریاكەوتنی زاخۆ بۆ پەرەگراف وتی "ئەو دوو برایە تەمەنیا لە نێوان 30 بۆ 40 ساڵیدا بوو، بە فیشەك كوژراون، یەكێكیان فیشەك بەر چاوی كەوتووە و ئەویتریان سێ فیشەك بە سنگییەوە نراوە".

هێزەكانی پۆلیسی پارێزگای دهۆك، لە پەیجی تایبەتی خۆیان لە تۆڕی كۆمەڵایەتی فەیسبوك هەواڵی ڕوداوەكەیان بڵاوكردەوە، بەبێ زانیاری زیاتر.

لە 17ی ئەم مانگەشدا هەر لە سەنتەری قەزای زاخۆ، تەرمی هاووڵاتییەكی تەمەن 53 ساڵ دۆزرایەوە، لە گەڕەكی شەعبان درایە بەر دەستڕێژی گولـلە و دەستبەجێ گیانی لەدەستدا.

بەپێی بەیاننامەیەكی پۆلیسی دهۆك لە فەیسبوك، ئەو هاوڵاتییە "دوژمندار بووە"و لە چوارچێوەی لێكۆڵینەوەكاندا، فەرمانی دەستگیركردن بۆ تۆمەتباری كوشتنەكەی دەرچووە.

دیارترین ڕوداوی زاخۆ لەو چەند ڕۆژەدا، كوژرانی سێ كەسی یەك خێزان بوو، كاتێك كوڕێكی 23 ساڵ دەستڕێژی گولـلەی لە دایكی و برایەكی كرد.

ئەو ڕوداوە 16ی ئەم مانگە بوو، لە سەنتەری زاخۆ، بەوتەی ئەمیر عەلی لێپرسراوی ڕاگەیاندنی نەخۆشخانەی زاخۆ، دایكەكە تەمەنی 45 ساڵ و برای بكوژەكەش 20 ساڵ بووە، كە هەریەكەیان زیاتر لە پێنج فیشەكیان بەركەوتووە.

"دواتر بكوژەكەش لە ڕوبەڕوبونەوەی هێزە ئەمنییەكاندا حەوت فیشەكی بەركەوت‌و دوای گەیاندنی بە نەخۆشخانە گیانی لەدەستدا" ئەمیر وای وت.

ڕوداوەكانی زاخۆ و زۆربەی ناوچەكانی تری هەرێمی كوردستان، بەلای چاودێران و شارەزایانی یاساییەوە، بەشێكی پەیوەستە بە لاوازیی ڕۆڵی دادگا و هێزە ئەمنییەكان.

خەتاب عومەر، پارێزەر لە دادگای دهۆك پێیوایە تا ئەوكاتەی چارەسەری كێشەكان لە دیوەخانەكانەوە بن، ئەوا دادگا ناتوانێت ڕۆڵی خۆی ببینێت.

"ئەو كێشانەی لە دادگاكاندایە سەرچاوەكەی كێشەی دیوەخان و هەڵە تێگەیشتنە لە شەرع یان ناكۆكی حیزبی و سیاسی، بۆیە كە سەرچاوەی كێشەكان خۆیان بن دەبێت هەر لای ئەوانیش چارەسەر بكرێن نەك دادگا".

بەبڕوای ئەو پارێزەرە كاتێك دادگا و یاسا دەتوانن ڕۆڵی خۆیان ببینن، دیوەخان و بارەگا حیزبییەكان سەروەری یاسا لەبەرچاو بگرن، ئەگەرنا دەبێت چارەسەر هەر لای دیوەخان بێت.

پۆلیسی دهۆك لە ئەركێكی فەرمیدا. وێنە؛ پەیجی پۆلیسی دهۆك لە فەیسبوك.

تەنیا لە ساڵی ڕابردودا، سەدان كێشەی جۆراجۆر لە پارێزگای دهۆك تۆماركراون، كە تەنیا بەشێكیان یەكلاییكراونەتەوە.

موقەدم هێمن سلێمان، لێپرسراوی ڕاگەیاندنی پۆلیسی پارێزگای دهۆك بۆ پەرەگراف وتی "لە 2019دا زیاتر لە 13 هەزار و 800 سكاڵا تۆماركراون بەهۆی كێشەی جۆراوجۆرەوە لە بنكەكانی پۆلیس و سەدا 90یان چارەسەر كراون".

لەو ساڵەدا زیاتر لە 600 حاڵەتی دزی هەبووە، لەگەڵ 1998 ڕوداوی هەڵخەڵەتاندنی خەڵك، 38 تۆمەتباری هۆشبەر، سزادانی 479 كەس بە یاسای خراپ بەكارهێنانی ئامێرەكانی پەیوەندی، هەزار و 52 ڕوداوی شەڕ، دەستگیركردنی دەیان تۆمەتبار و چەندین ڕوداوی تر، بەپێی ئامارەكانی وتەبێژی پۆلیس.

لە پارێزگاكانی هەرێمی كوردستان، جگە لە كەسایەتی عەشایەری و هۆزەكان، زۆربەی حیزبەكانیش مەكتەب و ناوەندی كۆمەڵایەتییان هەیە، بۆ چارەسەری كێشەی خەڵك بە سوڵح.

عیسمەت دینی، سەرۆكی عەشیرەتی كوللی بۆ پەرەگراف وتی "بەشێك لە كێشە كومەڵایەتیەكانی زاخۆ ئێمەی سەرۆك عەشائیرەكان چارەسەری دەكەین، بەڵام هەماهەنگیمان هەیە لەگەڵ پۆلیس، دادگا و حیزب".

چەندین كێشەی كۆمەڵایەتی لە ڕابردودا دوای سوڵحی عەشایەری جارێكیتر سەریهەڵداوەتەوە و قوربانیشی لێكەوتۆتەوە.

"ڕاستە بەشێك لە كێشەكان دووبارەدەبنەوە، بەڵام هەركاتێك سوڵحی عەشائیری دەكەن نوسراوێك لەنێوان هەردوولا تۆماردەكەین تا كێشەكان سەرهەڵنەدەنەوە".

سەرۆكی عەشیرەتی كوللی وتیشی، بەشێكی زۆری كێشەكان لە سەر زەوی و زارە، لەمدواییشەدا، قەیرانی دارایی و زۆربونی قەرزاری، ڕۆڵی هەبوە لە زیادبونی ڕوداوەكاندا.

بەشێك لە چالاكوانان، وای دەبینن ئەگەر لە بری دیوەخان، دادگا و لایەنی ئەمنیی فەرمیی لە چارەسەری كیشەكاندا ڕۆڵیان هەبێت، ئەوا ڕوداوەكان كەمتر دەبنەوە.

حسێن حەسەن، ڕۆژنامەنوس و چالاكوانی مەدەنی لە زاخۆ بۆ پەرەگراف وتی "بەشێكی كێشەكان هۆكارەكەی ئەوەیە دادگا و پۆلیس ڕۆڵی خۆیان نابینن، چارەسەری كێشەكانیش بەڕێگای عەشایەریی و حیزبدا تێدەپەڕێت، بۆیە لەبری ئەوەی كێشەكان بنەبڕ بن، زیاتر بون و لە هەڵكشاندان".

ئەو چالاكوانە هۆشداریدا ئەگەر سنورێك بۆ ڕوداوەكان دانەنرێت، بە چارەسەری كێشەكان لەڕێی دادگا و پۆلیسەوە نەك عەشایەری، ئەوا زاخۆ "پڕ دەبێت لە ڕوداوی توندوتیژی".