پلانی عێراق بۆ هەڵبژاردنێكی پاك؛ كۆمسیۆن دەیەوێت دەست بخاتە بینەقاقای ئەوانەی بەنیازی ساختەكارین

پەرەگراف

كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكانی عێراق پلانی داناوە دەست بخاتە بینەقاقای ئەو كەسانەی بەنیازی ساختەكارین لە هەڵبژاردنەكەی پەرلەمانی عێراق، ڕێكارەكانی توندكردووەتەوە بۆ ئەوەی سیناریۆی هەڵبژاردنەكانی ساڵی 2018 دووبارە نەبێتەوە، نەتەوە یەكگرتووەكانیش 130 پسپۆڕ و چاودێری داناوە بۆ ئەوەی بەشداری پڕۆسەكەن بكەن و گرەنتی ئەوە بدەن كە هەڵبژاردنی ئەمجارە بێ ساختەكاری دەبێت.

عێراق لە 10ی تشرینی یەكەم هەڵبژاردنی پێشوەخت ئەنجام دەدات، كوتلە و حزب و لایەنە سیاسییەكان مەكینەی بانگەشەی هەڵبژاردنیان بەكارخستووە، بۆ ئەوەی سەرنجی دەنگدەر و جەماوەر ڕابكێشن، ئەوەش لەڕێی چەندین ئامڕازی جیاوازەوە.

پڕوپاگەندە و قسەو قسەڵۆك لەبارەی ئەگەری دواخستنی هەڵبژاردنەكانەوە زۆربوو، بەڵام وتاری زۆرینەی سەركردەی لایەنە سیاسییەكان جەختی لە ئەنجامدانی دەكردەوە لەكاتی خۆیدا، بەتایبەت دوای پەشیمانبوونەوەی موقتەدا سەدر لە بڕیاری بایكۆتی پڕۆسەكە.

لەچوارچێوەی ئەو دۆخەدا كۆمسیۆن بەڵێنی ئەنجامدانی پڕۆسەیەكی پاك و بێگەردی داوە، ئەوەش لەڕێی چەندین ڕێكاری جیاواز كە بۆ ڕێگری لە ساختەكاری دەیگرێتەبەر.

جینین بلاسخارت نێردەی نەتەوە یەكگرتووەكان لە عێراق، دەڵێت "ژمارەی كارمەندانی نەتەوە یەكگرتووەكان پێنج هێندەی ئەوانەیە كە بۆ هەڵبژاردنەكانی پێشوو دانرابوون"، ئاماژەی بەوەشكرد "نەتەوە یەكگرتووەكان 130 پسپۆڕی لە عێراق هەیە بۆ چاودێری و یارمەتیدانی هەڵبژاردنەكان لەگەڵ گرتنەبەری چەند ڕێكارێك دژی ساختەكاریی".

"حكومەت جدییە لە ئەنجامدانی هەڵبژاردن لە كاتی خۆیدا، تەنها پێنج هەفتەی كات ماوە بۆ ئەنجامدانی، بۆیە لەم كاتەدا ناكرێت دوابخرێت، یاخود كاتەكەی بگۆڕدرێت، ئێمە سورین لەسەر ئەوەی هەڵبژاردنێك بێت دووربێت لەو كێشانەی لە 2018 ڕوویدا" بلاسخارت ئەمڕۆ وای وت.

نێردەی نەتەوە یەكگرتووەكان ئاماژەی بەوەش كرد، ساڵی 2019 خۆپیشاندان و ناڕەزایەتییەكان سەریهەڵدا، داواكاریی سەرەكی ئەنجامدانی هەڵبژاردنی پێشوەخت بوو، بۆیە پڕۆسەی ئەمجارە جیاوازە، هیچ كەسێك نایەوێت ڕووداوەكان دووبارەبێتەوە، هەڵبژاردنێكی خاوێنمان دەوێت كە هەموو لایەك دانی پێدا بنێت".

بلاسخارت هەڵبژاردن بە هەنگاوێكی گرنگ دادەنێت، دوای ئەوەش پێكهێنانی حكومەت كە هەنگاوێكی گرنگترە، دەشڵێت "كۆمسیۆن هەموو هەوڵێكی خۆی دەدات بۆ ئەوەی سنورێك بۆ ساختەكاری دابنێت، ئێمە ئاگادارین پێش دوو هەفتە ڕاهێنانێكی چڕ لەوبارەیەوە هەبووە، ڕەنگە هەندێك بۆشایی هەبێت، بەڵام كارەكان بەشێوەیەكی باش دەڕۆن، هەروەها جگە لە نەتەوە یەكگرتووەكان چەند لایەنێكی دیكەش هەن كە چاودێری هەڵبژاردنەكان دەكەن".

لە هەڵبژاردنەكەدا سێ هەزار و 523 كاندید بەشدارن، كە نوێنەرایەتی 44 هاوپەیمانی و 267 حزب دەكەن، لەگەڵ چەندین كاندیدی سەربەخۆ، كە هەموویان دەیانەوێت 329 كورسییەكەی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق پڕبكەنەوە.

جومانە غلای وتەبێژی كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكان دەڵێت "كۆمسیۆن هەوڵیداوە متمانەی دەنگدەر بە پڕۆسەی هەڵبژاردن بگێڕێتەوە، هەموو وزە و كەرەستەیەكی خۆی بۆ سەرخستنی بەكارهێناوە، پشتی بەستووە بە پێوانەكانی شەفافیەت لە كارەكەیدا، زیاتر لە 500 هەزار فەرمانبەری لە تەواوی وڵات هەیە".

"كۆمسیۆن 1079 وێستگەی دەنگدانی گشتی و تایبەتی داناوە، هەموو ئامادەكارییە هونەری و یاسایی و ئیدارییەكانی تەواوكردووە، ئەوەش بە پشتگیری نەتەوە یەكگرتووەكان، كە یارمەتیدەربوون بۆ ئەنجامدانی پڕۆسەی هەڵبژاردن" غلای وادەڵێت.

ڕێكارە ئەمنییەكان

مانگی ڕابردوو هێزە ئەمنییە عێراقییەكان هەڵمەتێكی فراوانیان بۆ گرەنتی ئەنجامدانی هەڵبژاردنەكان ڕاگەیاند، كە ماوەی دوو مانگ بەردەوام دەبێت، لە هەنگاوی یەكەمدا ناوچەكان بەپێی مەترسییەكانیان دابەشكراون، ڕوپێوییەكی تەواو بۆ ئەگەری بونی هەر هەڕەشەیەك ئەنجامدراوە و پلانی تەواو بۆ ڕوبەڕوبونەوەی دانراوە، ئەوەش بە چڕكردنەوەی هەوڵە هەواڵگرییەكان‌و هاوكاریی هەواڵدەرەكان لە ناوچەكان، ئەمە جگە لە دۆسیەی ئەمنیی ئەلەكترۆنی كە گرنگییەكی زۆری پێدراوە.

لەلایەكی دیكەوە یەكێتی ئەوروپا ڕاگەیاندووە، چەند چاودێرێكیان بۆ پڕۆسەی هەڵبژاردنەكانی عێراق داناوە، چونكە هەڵبژاردن هەنگاوێكی زۆر گرنگە بۆ وڵاتەكە.

لەو چوارچێوەیەدا جوزێپ بۆرێڵ بەرپرسی سیاسەتی دەرەوەی یەكێتی ئەوروپا بە سەردانێكی فەرمی چووە بەغداد، لەگەڵ فوئاد حسێن وەزیری دەرەوەی عێراق چەند دۆسییەكی گرنگی تاوتوێ كرد.

دوای كۆبونەوەكە وەزیری دەرەوەی عێراق لە كۆنگرەیەكی ڕۆژنامەوانیدا لەگەڵ بەرپرسەكەی یەكێتی ئەوروپا، وتی "باسی هەڵبژاردنەكانی داهاتوو، دۆسیەی كۆچ و پەنابەرانمان لە دەرەوە كرد"، فوئاد حسێن ئاشكرای كرد داوای پشتگیری پڕۆسەی هەڵبژاردنیان لە یەكێتی ئەوروپا كردووە، هەستیان بە پاڵپشتییەكی بەهێزی ئەوان كردووە بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردن لەكاتی خۆیدا.

بورێڵ لەكۆنگرەكەدا جەختیكردەوە لەسەر "ناردنی چاودێری نێودەڵەتی و پێشكەشكردنی هاوكاری بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردن و گرەنتی لە ڕووی ئەمنی و پاك و بێگەردیی"، پڕۆسەكەشی بە هەنگاوێكی گرنگ بۆ داهاتووی عێراق ناوبرد و وتی "ئێمە هەوڵی ئەنجامدانی هەڵبژاردنێكی دادپەروەرانە و ڕاست و ڕەوان لە عێراق دەدەین".