چارەكە سەدەیەك دوور لە ماڵ؛ پەنابەرانی کەمپی مەخمور هیوایان بە گەڕانەوەیە لەگەڵ پێشکەوتنی پڕۆسەی ئاشتیی لە تورکیا

پەرەگراف- عەممار عەزیز

پرۆسەی ئاشتی لە توركیا، جارێكیتر خەونی هەزاران پەنابەری باكوری كوردستان زیندوو دەكاتەوە، كە گەڕانەوەیە بۆ ماڵەوە، دوای زیاتر لە چارەكە سەدەیەك چاوەڕوانیی.

زۆرێك لەو پەنابەرە كوردانەی باكوری كوردستان، كە كێشەی سیاسییان هەیە و زێدی خۆیان لێ یاساغ كراوە، لە كەمپی مەخمور ٣١ ساڵە لە بارودۆخێكی دژواردا كات بەڕێدەكەن، بە هیوان ئاشتی نێوان پارتی كرێكارانی كوردستان (پەكەكە) و دەوڵەتی توركیا ئاوێك بە ئاگری ژیانە كاتییەكەی ئەوانیشدا بكات.

"هەموو کەسێک حەز دەکات بگەڕێتەوە بۆ نیشتیمان و زێدی خۆی، زیاتر لە 25 ساڵە لەغەریبیی وڵاتەکەی خۆماندا دەژین، راگەیاندنی پرۆسەی ئاشتی و چەکدانانی گەریلاکانی پەکەکە ئێمەی نزیکكردەوە لەگەڕانەوە، هیوایەکی گەورەی لای ئێمە دروستكردووە كە دەگەڕێینەوە و لە ژیانی کەمپ رزگارمان دەبێت" مەحمود ئەحمەد، دانیشتوی کەمپی مەخمور بۆ پەرەگراف وای وت.

مەحمود چارەكە سەدەیەكە پەنابەرە لە عێراق و دوور لە كەسوكاری دەژی، ئەو دەڵێت گەڕانەوە خواستی زۆرینەی دانیشتوانی كەمپەكەیە، چونكە ژیان لەو كەمپەدا زۆر سەختە، كاتێكیش دەگەڕێنەوە ئەگەر حكومەتی توركیا هەموو رێكارەكانی ئاشتی جێبەجێبكات، نەك جارێكیتر بخرێنە زیندان و روبەڕوی ستەمكاری ببنەوە.

خواستی دانیشتوانی کەمپەکە بۆ گەڕانەوە هاوکاتە لەگەڵ گەیشتنی پەیامێک لە عەبدوڵا ئۆجەلان ڕێبەری زیندانیکراوی پەکەکە کە ئاڕاستەی دانیشتوانی کەمپەکەی کردووە، میدیای نزیک لە پەکەکە ٨-٨ پەیامەکەیان بڵاوکردەوە کە تێیدا دەڵێت "گەلی مەخموورمان وەک چۆن لە ڕابردوودا بووە پایەی سەرەکی تێکۆشانمان، لەم پرۆسەی بونیادنانی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتیکەکەدا خاوەنی هەمان ڕۆڵ و ئەرکی گرنگ دەبێت. وەک هێزی دینامیکی ئەم پرۆسەیە، خۆ بە بەرپرسیار بینین و پێشەنگایەتی کردن پێویستییەکی میراتی تێکۆشانیانە. سەرنجی دیدارەکانیشمان لەسەر بارودۆخی گەلی مەخموورمانە. بێگومان بە پێشکەوتنی پرۆسەکە ئەوانیش دەگەڕێنەوە سەر خاکی خۆیان."

خوێندنەوەی پەیامەکەی ئۆجەلان بۆ دانیشتوانی کەمپەکە

كەمپی شەهید ڕۆستەم جودی یان كەمپی مەخمور، دەكەوێتە قەزای مەخموری جێناكۆك لە نێوان هەردوو حكومەتی هەرێمی كوردستان و عێراق لە خۆرئاوای پارێزگای نەینەوا، ئەو كەمپە زیاتر لە 10 هەزار پەنابەری باکوری کوردستانی تێدایە "ئەندام‌و لایەنگرانی پارتی كرێكارانی كوردستان (پەكەكە)ـن"، لە نەوەدەكانی سەدەی رابردوو بنیاتنراوە، له‌لایه‌ن حكومه‌تی عیراق و نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كانه‌وه‌ به‌فه‌رمی تۆماركراوه‌.

توركیا هاوشانی قەندیل‌و شەنگال، بەردەوام ناوی مەخموریش دەهێنێت‌و پێش پڕۆسەی ئاشتیی چەندینجار هەڕشەی لێدانی کردبوو، چەندینجاریش بۆردومانی كەمپەكەی كردووەو بەهۆیەوە تائێستا زیاتر لە 10 کەس كوژراون و دەیان کەسی تر برینداربوون.

بێوار ئەمین، لێپرسراوی راگەیاندنی کەمپی مەخمور بە پەرەگراف-ـی وت "هێشتا بەرەسمی هیچ کەسێک ئێمەی ئاگادارنەکردوەتەوە کە خۆمان ئامادەبکەین بۆ گەڕانەوە، ئەوەی هەیە پرسی گەڕانەوەمان بەندە بە پاکێجی پرۆسەی ئاشتی، تەنیا بیستوومانە کە پانەبەرانی باکور لە کەمپی مەخمور دەگەڕێنەوە".

پرۆسەی ئاشتی لە توركیا، هێشتا لە هەنگاوەكانی سەرەتادایە، دوای ئەوەی عەبدوڵا ئۆجەلان لە 27ـی شوباتی ئەمساڵ داوای لە چەکدارانی حزبەکەی کرد کە چەکەکانیان دابنێن و پارتی کرێکارانی کوردستان هەڵبوەشێننەوە، لە بەرانبەردا پەكەكە لە كۆنگرەیەكدا خۆی هەڵوەشاندنەوە و لە 11ـی تەمموزدا یەکەم گروپیان كە ژمارەیان 30 گەریلابوو لە ئەشکەوتی جاسەنە لە قەزای دووکان لە سلێمانی چەکەکانیان سوتاند.

لە بەرانبەردا توركیا لەڕێی کۆمیسیۆنێکەوە لە پەرلەمان، بەردەوامی بە رێكار و قۆناغەكانی دیكەی پڕۆسەی ئاشتی و گۆڕانکاریی یاسایی دەدات، لە نێویاندا لێبوردن و زەمینەسازی گەڕانەوەی ئەو كەسانەی زێدی خۆیان لێ قەدەغە کراوە.

"ناتوانین بڵێین مەرج، بەڵام چەند شتێک هەیە کە پێویستە ئەنجامبدرێت پێش گەڕانەوەمان، لەوانە ئەوەی بڕیاری زیندانیکردنی بۆ دەرچووە یان هەر بڕیارێکی تری سیاسی هەڵبوەشێنرێتەوە، دووەم گۆڕانکاری لەدەستوری تورکیا بکرێت و نەتەوەی کورد وەکو تورک حسابی بۆ بکرێت نەک جیاوازی بکرێت، هەروەها گوند و شوێنەکانمان سوتێنراون و وێران کراون، دەبێت شتێک بۆ ئەو خەڵکە بکرێت تا بگەڕێنەوە" بەوتەی بێوار ئەمین.

شەڕی چەندین ساڵەی توركیا و پەكەكە، زیانی بە سنورێكی بەرفراوان لە ناوچەكانی باكوری كوردستان گەیاندووە، جگە لە زیانە گیانییەكان، هەر باكور نییە، باشوری كوردستانیش بەهۆی شەڕەوە زیانی زۆری بەركەوتووە لە چۆڵبوونی گوندە سنورییەكان تا شەهیدبوونی زیاتر لە ٧٠٠ هاوڵاتی.

لێپرسراوەكەی كەمپی مەخمور دەڵێت، هەموو کەسێک حەزدەکات بگەڕێتەوە بەڵام بەسەربەرزی و بەبێ کێشە، "تا چەند هەنگاوەکانی پرۆسەی ئاشتی خێراتر بکرێن، بەرێز ئۆجەلان و هاوڕێیانی ئازاد بکرێن، گەڕانەوەی ئێمەش نزیک دەبێتەوە، چونكە دوای ئەوەندەساڵ شەڕ و ئاڵۆزیی هەر ئاشتی چارەسەرە".

عێراق 362 كیلۆمەتر سنوری لەگەڵ توركیا هەیە، كە 300 كیلۆمەتریان وشكانییە و ئەویتریش ئاوە، ئەو سنورەش ناوچەی سەخت و زنجیرە شاخی بەرزن كە پەكەكەی لێیە، بە تایبەت لە سێكوچكەی نێوان عێراق و ئێران و توركیا، بەوهۆیەوە عێراقیش ناتوانێت كۆنتڕۆڵی بكات و بە درێژایی مێژوو لەو سنورەدا خاڵی سەربازیی نەبووە.

مەحمود ئەحمەد، كە تەمەنێكە لەگەڵ ژیانە دژوارەكەی كەمپدا دەژی، دەڵێت لە بازگەكاندا كێشەیان بۆ دروستدەكرێت، خەڵكیان لێ دەستگیردەكرێت و تەنانەت خۆراك و هاوكاریی پێویستیان پێناگات، بۆ زیاتر لە ١٠ هەزار كەسی کەمپەکە عێراق بەشی شەش هەزار كەس خۆراك دەنێرێت، جگە لەوەی ناچارن بۆ كرێكاری بچنە چەندین شاری تری عێراق و هەرێمی كوردستان.

پەنابەرانی باكوری كوردستان، لە ناوچە و شوێنەكانی دیكەی هەرێمی كوردستانیش هەن، بەڵام زۆرینە و ئەوانەی كێشەی یاساییان لە توركیا هەیە، دەكەونە كەمپی مەخمور، لەوێش ژیانی كولەمەرگی بەڕێدەكەن، بەوپێیەی خۆیان دەڵێن؛ چەندین مانگە لەژێر گەمارۆی حكومەتی عێراقدان.

رزگار محەمەد، قایقمامی قەزای مەخمور بۆ پەرەگراف وتی "تا ئەم ساتە، هیچ شتێکی فەرمیمان بۆ نەهاتووە و ئاگاداری ئەوەنین کە کەمپەکە چۆڵبکرێت، لیژنەیەک هەیە لەبەغداوە دێنە کەمپ بۆ هەر کێشە و داواکارییەکی دانیشتوانی کەمپەکە، نە ئەو لیژنەیە و نە لایەنی ئەمنی سەرپەرشتیاری كەمپەكە باسی ئەگەری چۆڵكردنیان نەكردووە، هەركاتێكیش هەنگاوی رەسمی هەبوو ئەوا رێكاری پێویست دەگرینەبەر".