سوڵتان ئەردۆغان دەیەوێت دوای داگیركردنی عەفرین چۆن بگاتە ئامانجەكانی؟

پەرەگراف

خۆبەڕێوەبەریی دیموكراتیی عەفرین، لە بانگەوازێكدا بۆ گەلی سوریا پیلان‌و ئامانجەكانی ئەردۆغان ڕووندەكاتەوەو دەڵێت، گۆڕینی دیمۆگرافیاو سەرلەنوێ گەڕانەوەی سەردەمی عوسمانییەكانە.

لە بانگەوازەكەدا ئەوەخراوەتەڕوو، بۆئەوەی توركیا ئەو ئامانجەی بهێنێتەدی، "دەیەوێت شەڕ لە نێوان گەلی سوریادا بئافرێنێت‌و بە ئاسانی سیاسەتی خۆی لە هەرێمەكە بەڕێوەببات."

خۆبەڕێوەبەریی دیموكراتیی عەفرین بەپێویستی دەزانێت "گەلی سوریا ئەم سیاسەتانە ڕەتبكاتەوەو نەچنە ئەو هەرێمانەی لەژێر داگیركاریی دەوڵەتی توركیادان."

18ی مانگی ڕابردوو، سوپای توركیاو گروپە چەكدارە توندڕەوەكانی سەربەو وڵاتە كە لەناویاندا پاشماوەكانی داعش هەن، چوونە ناو عەفرین، ئەوەش دوای بۆردومانێكی چڕی ئاسمانیی‌و زەمینیی بۆ ماوەی 2 مانگ.

دوای داگیركردنی عەفرین 150 بۆ 200 هەزار كەس ئاوارەی كانتۆنی شەهبا بوون، ئەوان ئێستا لەناو قوتابخانەو ئەو بینایانەدا دەژین كە بەهۆی شەڕی داعشەوە وێران بوون، لە ڕەوشێكی سەختدا ژیان بەسەر دەبەن‌و داواكارییان ئەوەیە، شەهبا بكرێتە ناوچەیەكی ئارام تا جارێكی دیكە هێرشەكانی توركیا لەو ناوچەیەش ئاوارەیان نەكاتەوە.

خۆبەڕێوەبەریی دیموكراتیی عەفرین لە بەشێكی دیكەی بانگەوازەكەیدا بۆ گەلی سوریا، دەڵێت"ئامانجێكی دیكەی دەوڵەتی توركیا ئەوەیە كە لە جێگەی ڕەقاو موسڵ، پایتەختێكی دیكەی تیرۆر بونیاد بنێت. بۆ پێكهێنانی ئەمەش هاوڵاتیانی سوریا بەكاردێنێت. دواتریش لە ڕێگەی تیرۆر فشار دەخاتە سەر ئەوروپاو ڕۆژهەڵاتی ناوین. بەم شێوەیە هەرێمەكە هەرگیز سەقامگیر نابێت."

وەك خۆیان دەڵێن، بانگەوازەكەی خۆبەڕێوەبەریی دیموكراتیی عەفرین بۆ گەلی سوریا بۆئەوەیە ڕەچاوی ئەو خاڵانە بكەن‌و "بە پیلانەكانی داگیركاریی توركیا هەڵنەخەڵەتێن."

ڕووەو گەلی سوریا دەشڵێن"ئێمە هیوادارین كە ئێوە گرنگی بە بانگەوازییەكەی ئێمە بدەن. چونكە ئەنجامی گۆڕینی دیمۆگرافیا تراژیدیایەكی گەورە لەگەڵ خۆی دێنێت."

ئەردۆغان كە بەهۆی خەونی زیندووكردنەوەی ئیمپراتۆریەتی عوسمانی‌و فراوانكردنی هەژموون‌و دەسەڵاتی لە ناوچەكە نازناوی سوڵتانی لێنراوە، دوای هێرشكردنەسەر عەفرین‌و شەهیدو برینداركردنی خەڵكی مەدەنی‌و دەست تێكەڵكردنی لەگەڵ چەكدارە توندڕەوە جیهادییەكان، ڕوبەڕوی ڕەخنەی زیاتری وڵاتانی ڕۆژئاواو میدیای جیهانیی بووەتەوە.

بەپێی ئامارەكان لە ماوەی 2 مانگی هێرش‌و بۆردومانەكانی توركیا بۆسەر عەفرین، بەرلەوەی ئەو شارە داگیر بكرێت 500 كەسی مەدەنی لە عەفرین شەهیدبوون كە چەندین ژن‌و منداڵیان لەناودایە‌و زیاتر لە هەزاری دیكەش برینداربوون، هەروەها 820 شەڕڤانی هێزەكانی سوریای دیموكرات شەهیدبوون كە یەپەگە پێكهێنەری سەرەكییەتی.

لەگەڵ چوونەناو عەفرین، چەكدارە جیهادییەكان كە توركیا پشتیوانییان دەكات دەستیانكرد بە دزیی‌و تاڵانكردنی ماڵ‌و دوكانەكانی شارەكە، ئەوەش بووە جێی بایەخی ڕاگەیاندنەكانی جیهان.

تاڵانكردنی عەفرین. 18-3-2018.

شەڕڤانانی یەپەگە ئەوكات ڕایانگەیاند، بە داگیركردنی عەفرین، خەباتیان دەچێتەن قۆناغێكی نوێ‌و تا سەركەوتن بەردەوام دەبن‌و شێوازی شەڕكردن دەگۆڕن‌، دوای دورخستنەوەی هاوڵاتیانی مەدەنی لە ناوچەكانی شەڕ، شەڕڤانان هێرشیان دەستپێكردو تائێستا چالاكییان دژی سوپای توركیا بەردەوامە.

سەربازانی توركیاو چەكدارانی میلیشیای سوپای سوریای ئازاد، دەیانەوێت یەكینەكانی پاراستنی گەل(یەپەگە) لە عەفرین دەربكەن، توركیا سەرباری هێرشی چڕی ئاسمانیی، لە هێرشی زەمینیشدا پەنای بۆ پاشماوەی چەكدارانی ڕێكخراوی تیرۆریستیی داعش بردووەو بەكاریان دەهێنێت، بۆئەو مەبەستە ڕاهێنانی بە داعشەكان كردووەو داوای لێكردوون تاكتیكی هێرشەكانیان بگۆڕن‌و خۆیان نەتەقێننەوە بۆئەوەی دەرنەكەوێت كە داعشن.

یەپەگە بەهێزترین هێزی شەڕكەر بووە لە چەند ساڵی ڕابردوودا دژی تیرۆریستان‌، داعش لەسەر دەستی شەڕڤانان گورزی كوشندەی بەركەوتووەو چەندین ناوچەی لە دەستداوە.

بەرپرسانی كورد لە ڕۆژئاوای كوردستان ڕەخنەی تووندیان لە ڕوسیا گرت بەوەی گڵۆپی سەوزی بۆ هێرشەكانی توركیا هەڵكرد، لە كاتێكدا عەفرین ناوچەی پاراستنی ئەو وڵاتەیەو دەبوو ڕێگەی نەدایە فڕۆكە جەنگییەكانی توركیا ئاسمانی ئەو ناوچەیە ببەزێنن.

ڕوسەكان مێژووی كۆماری كوردستان لە مەهاباد لە عەفرین دووبارە دەكەنەوە

"ڕوسیا لە شۆڕشی قازی محەمەدو كۆماری مەهابادیش بە هەندێك ڕێككەوتن‌و بازاڕكردن پەیوەندیی بە حكومەتی شاوە كردو پشتی كردە كورد، ئێستاش ئەوپرسە دووبارە دەبێتەوە" ئەمە وتەی عەبدولكەریم عومەر، وەزیری دەرەوەی كانتۆنی جەزیرەیە لە چاوپێكەوتنێكیدا لەگەڵ پەرەگراف.

یەكێتی سۆڤیەت(ڕوسیا) بە ڕابەرایەتی جۆزێف ستالین، لە 1946 پشتیوان‌و پاڵنەری سەرەكیی كوردانی ڕۆژهەڵات بوو بۆ دامەزراندنی كۆماری كوردستان لە مەهاباد بە سەرۆكایەتی قازی محەمەد، كۆمار كەمتر لە ساڵێك مایەوەو سۆڤیەت پشتی تێكردو گۆڕییەوە بە نەوت لەگەڵ ڕژێمی شای ئێران.

دوای 72 ساڵ لەو ڕێكەوتە، ڕوسیا بە سەرۆكایەتی ڤلادیمێر پۆتین مێژووی وڵاتەكەی لە پشتكردنە كورد لە پارچەیەكی دیكەی كوردستان دووبارە دەكاتەوە، بەڵام ئەمجارە كوردانی ڕۆژئاوای كوردستان لە عەفرین، وادیارە پەندیان لە مێژوو وەرگرتووەو دوای دەستبەردانی ڕوسیا، توانییان بەرگریی بكەن‌و پشت بەخۆیان ببەستن.

د.عەبدولكەریم عومەر باسیلەوەكرد، ئیرادەی خۆیان لە دەستی خۆیاندایە‌و كاتێك پەیوەندییان لەگەڵ ئەمەریكا لە ئاستێكی بەرزدابووە، لەو شوێنانەی ڕۆژئاواش كە ڕوسیای تێدابووە پەیوەندییان لەگەڵ ئەو دەوڵەتەشدا هەبووە.

لە عەفرین‌و دەوروبەری، بنكەیەكی سەربازیی ڕوسیا هەبوو، بەڵام لەگەڵ هێرشەكانی توركیادا ڕوسیا سەربازەكانی لەو ناوچەیە كشاندەوەو ئەوەش وەك هەڵكردنی گڵۆپی سەوز بۆ ئەنقەرە خوێندنەوەی بۆكراو بەشێك لە بەرپرسانی كورد ڕوسیایان بە "خیانەت"كردن تۆمەتبار كرد.

وەزیری دەرەوەی كانتۆنی جەزیرە، پێیوایە ڕوسیا خیانەتی لە كورد نەكردووە، بەوپێیەی دەوڵەتێكی گەورەیەو خاوەن بەرژەوەندییەو بەرژەوەندیی ئەو وڵاتە ئەوەی خواستووە، وتیشی"مومكینە لە پاشەڕۆژدا ئەمەریكاش پشتبكاتە ئێمە، ئەوانە دەوڵەتی گەورەن‌و بەرەژەوەندیی خۆیان هەیە، ئێمەش بەرژەوەندیی خۆمان هەیە."

بۆ خوێندنەوەی وردەكاریی زیاتر دەربارەی هەڵوێستی ڕوسیا لە كۆماری كوردستان لە مەهاباد‌و هەڵوێستی ئەو وڵاتە لە عەفرین‌و دۆخی ئەوكاتی ئێران‌و ئێستای سوریا كلیك لێرە بكە.